ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΙΑ

Ποιμαντικές ενδείξεις για την Αγία Εβδομάδα 2020

Χριστός Ανέστη! Αληθώς Ανέστη!

Αγαπημένα μου αδέλφια,

Εφέτος η πασχαλινή επιστολή την οποία κάθε χρόνο σας στέλνω  για τις άγιες αυτές ημέρες, είναι η μοναδική επιστολή την οποία σας απευθύναμε όλοι μαζί οι Καθολικοί Επίσκοποι της Ελλάδος. Με την πρόσθετη παρούσα σημείωση στην κοινή επιστολή των Επισκόπων, θέλω μονάχα να σας δώσω μερικές υποδείξεις για το πώς να ζήσετε τις άγιες μέρες μέσα στην κατάσταση της πανδημίας και της απομόνωσης που πρέπει να βιώσουμε όλοι μας. Εφέτος η Σαρακοστή και το Πάσχα μας κάνουν ασφαλώς πιο Καθολικούς, δηλαδή πιο αδελφούς μεταξύ μας και με τους άλλους, και με τον κόσμο όλο: Θα είναι η Ανάσταση του Χριστού και δική μας, ατενίζοντας και προσευχόμενοι όχι μόνο για μας τους Καθολικούς, αλλά και για τους αδελφούς μας Ορθοδόξους, άντρες και γυναίκες που υποφέρουν και πεθαίνουν και τα αδέλφια μας στην Ιταλία, Ισπανία, Αμερική, Μεξικό, στην Βενεζουέλα, στην Ινδία….  στον κόσμο ολόκληρο. Αυτό πρέπει να είναι το μας Πάσχα: παγκόσμιο, ψέλνοντας και αναγγέλλοντας τον Αναστάντα Χριστό, χωρίς καμία διάκριση μεταξύ μας, και μεταξύ γλωσσών, εθνών και πολιτισμών.

          Μία Σαρακοστή και ένα Πάσχα κατά το οποίο δεν τελέσαμε συναθροισμένοι μαζί τη Θεία Λατρεία, αλλά τελέσαμε την αγάπη. Οι εβδομάδες αυτές μας έκαναν πιο Καθολικούς πιο παγκόσμιους, στον πόνο, στην αγωνία και στην ελπίδα. Αισθανθήκαμε όλοι ενωμένοι και ταυτόχρονα ξένοι μέσα σ’έναν εμπόλεμο κόσμο, αλλά και όλοι αλληλέγγυοι στο μοναδικό Σώμα του Χριστού, στην εκκλησιαστική κοινωνία, στην προσευχή και στην ελπίδα. Χτυπημένοι από τον πόνο και το άγχος, αλλά σταθεροί στην ελπίδα. Ελπίζω ότι ο πόνος αυτών των ημερών θα μας βοηθήσει να είμαστε όλοι αλληλέγγυοι και όλοι αδέλφια στο όνομα του Χριστού του Κυρίου μας.

Ποιμαντικές υποδείξεις για τη φετινή Μεγάλη Εβδομάδα 2020

          Τη στιγμή αυτή κατά την οποία οφείλουμε να τελέσουμε τη Μεγάλη Εβδομάδα σε έκτακτες περιστάσεις εξαιτίας του Κορωναϊού θέλω να σας δώσω μερικές υποδείξεις που θα μας βοηθήσουν να ζήσουμε στην οικογένειά μας, και πάντοτε ως Εκκλησία Χριστού, τις άγιες αυτές μέρες. Mε την παρούσα επιστολή μου θέλω να σας προτείνω μερικές υποδείξεις για το πώς να ζήσουμε αυτή τη Μεγάλη Εβδομάδα, στην οικογένεια, στο σπίτι, έστω και μόνοι, ακολουθώντας τη βυζαντινή μας λατρευτική παράδοση. Είναι υποδείξεις που δίνονται μονάχα γι’ αυτό το έκτακτο έτος ανάγκης, για να σας βοηθήσω να προσευχηθείτε και να ζήσετε το Πάσχα του Χριστού, με τη σταθερή ελπίδα ότι στα ερχόμενα χρόνια θα γιορτάζουμε όπως συνήθως σαν Εκκλησία και μέσα στην εκκλησία μας τα ιερά μυστήρια της πίστης μας. Στην οικογένεια, κοινοτικά ή μόνοι σας, κάθε μέρα να αφιερώνετε λίγο καιρό στην προσευχή. Ας θυμηθούμε το κείμενο της Άννας, μητέρας του προφήτου Σαμουήλ, στην Τρίτη ωδή του όρθρου: «Ο Κύριος δίνει την προσευχή σε όποιον προσεύχεται…» Μία προσευχή που είναι προσωπική, γιατί την κάνετε εσείς, αλλά όχι ιδιωτική αφού η προσευχή είναι πάντοτε και προπάντων εκκλησιολογική, σε εκκλησιαστική κοινωνία με τον Επίσκοπο και τους ιερείς, οι οποίοι προσεύχονται κάθε μέρα για σας και σε εκκλησιαστική κοινωνία μαζί σας.

Πώς να το κάνετε και τι να κάνετε; Θέλω να σας δώσω μερικές υποδείξεις:

1.     Μπορείτε να χρησιμοποιείτε ως βοηθήματα τα μικρά βιβλιαράκια «Μεγάλη Εβδομάδα», τα οποία από πολλά χρόνια εκδόθηκαν στην Ελλάδα, και τα οποία πολλοί από εσάς τα έχετε στην εκκλησία κατά τις ιερές ακολουθίες. Είναι βιβλιαράκια πολύ πρακτικά και χρήσιμα, όπου βρίσκετε τα απαραίτητα κείμενα.

2.    Συγκεντρώνεστε στην οικογένεια, κοινοτικά ή μόνοι σας τουλάχιστον δύο φορές την ημέρα το πρωί και το βράδυ. Προσεύχεστε μπροστά στις εικόνες του Χριστού και της Θεοτόκου, που πρέπει να πλουτίζουν κάθε χριστιανικό σπίτι. Προσεύχεστε με τους ψαλμούς, με το Ευαγγέλιο, και επίσης με μερικά από τα ωραιότατα τροπάρια τα οποία κατά τις μέρες αυτές ψέλνει η βυζαντινή μας παράδοση.

3.    Το Σάββατο του Λαζάρου και την Κυριακή των Βαΐων: το Σάββατο διαβάστε το ευαγγέλιο της ανάστασης του Λαζάρου. Την Κυριακή των Βαΐων διαβάστε το ευαγγέλιο της εισόδου του Ιησού στην Ιερουσαλήμ. Προσευχηθείτε με μερικούς ψαλμούς του εσπερινού και του όρθρου.

4.    Τη μεγάλη Δευτέρα ως τη Μεγάλη Τετάρτη: σας προτείνω ακόμα να διαβάσετε και να προσευχηθείτε με τους ψαλμούς του εσπερινού και του όρθρου. Κατά τις ίδιες αυτές μέρες διαβάστε και προσευχηθείτε με το τροπάριο «Ιδού ο Νυμφίος Έρχεται…» Την Μεγάλη Τρίτη βράδυ διαβάστε, στο αυθεντικό κείμενο και σε μετάφραση το περίφημο «Τροπάριο της Κασσιανής» μελετώντας και το ιερό μυστήριο της εξομολόγησης.

5.    Την Μεγάλη Πέμπτη: Προσευχηθείτε και πάλι με τους ψαλμούς του εσπερινού και του όρθρου. Διαβάστε το κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο (το πρώτο από τα 12 ευαγγέλια), μελετήστε το πλύσιμο των ποδιών των μαθητών από τον Διδάσκαλό τους.

6.    Τη Μεγάλη Παρασκευή: Προσευχηθείτε μπροστά στον Τίμιο Σταυρό. Προσευχηθείτε με τους ψαλμούς, ιδιαίτερα με τους ψαλμούς 21 και 22, και με το τροπάριο «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου…»

7.    Το Μεγάλο Σάββατο: Προσευχηθείτε με τους ψαλμούς και διαβάστε το βιβλίο του προφήτη Ιωνά, από τον εσπερινό της ημέρας αυτής.

8.    Για το Άγιο Πάσχα: Σας προτείνω να συγκεντρωθείτε οικογενειακά γύρω στα μεσάνυχτα και να διαβάσετε το ευαγγέλιο της Ανάστασης του Χριστού. Ψάλτε μαζί το αναστάσιμο τροπάριο: «Χριστός Ανέστη εκ νεκρών…».

9.     Σ‘αυτές τις άγιες ημέρες, προσεύχεστε μόνοι ή με την οικογένειά σας. Προσεύχεστε μπροστά από το σταυρό και τις ιερές εικόνες και τολμάω να σας ζητήσω να ντυθείτε όμορφα, σαν να πηγαίνατε στην εκκλησία, επειδή στην εκκλησιαστική κοινωνία είστε στην εκκλησία. Και η οικογένεια είναι η εκκλησία σας αυτές τις ημέρες. Είναι λεπτομέρειες, αλλά είναι ιδιαιτέρως σημαντικές για τον εαυτό σας.

Αυτές είναι υποδείξεις για να σας βοηθήσω να ζήσετε στο σπίτι σας, κοινοτικά ίσως και μόνοι σας, αλλά πάντα ως Εκκλησία, ως Ελληνική Καθολική Εξαρχία. Και εμείς ο Επίσκοπος σας και οι ιερείς σας τελούμε μαζί σας, (θεωρώντας σας παρόντες χάρη στην εκκλησιαστική μας κοινωνία), τη θεία λατρεία στο παρεκκλήσιο του Αγίου Ιωάννη του Ευαγγελιστού, το οποίο αυτές τις μέρες έγινε και πάλι ο πνευματικός μας καθεδρικός ναός της Εξαρχίας.

          Και πάντα να θυμάστε ότι αυτό θα είναι:

Είναι ένας χρόνος κατά τον οποίο δεν θα κρατήσουμε βάγια στη θεία λατρεία, συνοδεύοντας τον Ιησού Χριστό που μπαίνει στην Ιερουσαλήμ, αλλά ασφαλώς θα κρατάμε βάγια της προσευχής, της αγάπης, της ελεημοσύνης, ενός καλού λόγου της ευλογίας. Είθε εφέτος το «Ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου!» να μεταμορφωθεί σε ένα «καλό λόγο», προς όσους βρίσκονται δίπλα μας, ένας λόγος που θα φέρει ειρήνη, θα φέρει ευλογία και ποτέ την πικρία. Ένας χρόνος κατά τον οποίο τολμώ να πω, τα βάγια μεταμορφώνονται σε μάσκες και σε γάντια των γιατρών και των βοηθών τους, οι οποίοι υποδέχονται τον Χριστό, στο πρόσωπο του ασθενή και του ετοιμοθάνατου.

Είναι ένας χρόνος κατά τον οποίο δεν θα μπορέσουμε να συναθροιστούμε για να προσευχηθούμε ψάλλοντας το τροπάριο «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται…», ή το επίσης ωραιότατο τροπάριο «της Κασσιανής», αλλά στην προσευχή μας με την οικογένειά μας, στο σπίτι μας, περιμένουμε να έρθει ο Νυμφίος Χριστός, ο οποίος μας φέρνει τη σωτηρία, την θεραπεία και τη ζωή.

Ένας χρόνος κατά τον οποίο θα μπορέσουμε ασφαλώς να στεγνώσουμε τα δάκρυα τόσων ανθρώπων, οι οποίοι κλαίνε μέσα στον πόνο και μέσα στην αγωνία του θανάτου.

Κατά τον χρόνο αυτόν, τη Μεγάλη Πέμπτη δεν θα μπορέσουμε να λάβουμε το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου μας κατά τη Θεία Λειτουργία, αλλά μπορούμε πάντοτε να υποδεχθούμε τον Χριστό στο πρόσωπο του συζύγου, στα πρόσωπα των παιδιών μας, των αδελφών που βρίσκονται γύρω μας.

Κατά τον χρόνο αυτόν, δεν θα μπορέσουμε να φιλήσουμε τον Σταυρό του Χριστού στην εκκλησία μας, αλλά θα τον φιλήσουμε στα δάκρυα και στη μοναξιά τόσων και τόσων αδελφών μας. Θα τον φιλήσουμε και θα τον αγκαλιάσουμε επίσης όταν θα αισθανόμαστε απομονωμένοι, μέσα στην αμφιβολία, μέσα στην απελπισία  διατηρώντας τη φλόγα της λίγης πίστης μας.

Κατά τον χρόνο αυτόν, δεν θα μπορέσουμε να ασπαστούμε τον Επιτάφιο του Κυρίου μας, και να λάβουμε την ωραιότητα και το άρωμα του Χριστού στη θεία λατρεία, αλλά μέσα στην εκκλησιαστική κοινωνία και μέσα στην προσευχή μας θα ασπασθούμε τον πόνο τόσων και τόσων ανθρώπων, οι οποίοι δεν θα μπορέσουν να κλάψουν τους αγαπημένους τους ούτε κατά τη στιγμή του θανάτου τους.

Αλλά και σε τούτο τον χρόνο ασφαλώς, με πίστη και αγάπη θα ψάλουμε από το βαθύτερο μέρος του εαυτού μας το νικηφόρο τροπάριο: «ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ ΕΚ ΝΕΚΡΩΝ ΘΑΝΑΤΩ ΘΑΝΑΤΟΝ ΠΑΤΗΣΑΣ…»

+ O Καρκαβίας Εμμανουήλ Νιν

Αποστολικός Επίσκοπος Έξαρχος Ελληνορρύθμων Καθολικών Ελλάδος

Esarcato Apostolico per i cattolici di tradizione bizantina in Grecia

Indicazioni per la Settimana Santa 2020

Χριστός ανέστη! Αληθώς Ανέστη!

Carissimi,

          Quest’anno, la lettera pasquale che ogni anno vi indirizzo per le celebrazioni sante di questi giorni, è la lettera unica che vi abbiamo scritto tutti i vescovi cattolici della Grecia. In questa mia aggiunta alla lettera comune dei vescovi, vorrei darvi soltanto alcune indicazioni sul come vivere i giorni santi nella situazione di pandemia e di reclusione che ci tocca da vivere. Quest’anno è una Quaresima ed una Pasqua che ci fanno sicuramente più cattolici, cioè più fratelli tra di noi e con gli altri, con il mondo intero. Sarà un risorgere, di Cristo e nostro, guardando e pregando non soltanto per noi cattolici ma per i nostri fratelli ortodossi in Grecia, i nostri fratelli uomini di buona volontà che soffrono e muoiono in Italia e Spagna, in Europa, in Mexico, in Venezuela, in India, negli Stati Uniti, nel mondo intero. Questa dovrebbe essere la nostra Pasqua, il nostro canto ed annuncio del Cristo Risorto, senza nessuna distinzione tra noi a causa delle lingue, dell’etnia e della cultura.

          Una Quaresima ed una Pasqua in cui non abbiamo celebrato la liturgia ma abbiamo celebrato la carità. Settimane ci fanno più cattolici, più universali, nel dolore, nella sofferenza e nella speranza. Ci siamo sentiti tutti uniti e allo stesso tempo stranieri in un mondo aggredito e provato, ed anche tutti solidali in unico corpo di Cristo nella comunione nella preghiera e nella speranza. Colpiti dalla paura, dalla vulnerabilità, ma fermi nella speranza. Spero che la sofferenza di questi giorni ci aiuti ad essere solidali, fratelli tutti in Cristo Signore.

          Indicazioni pastorali per questa Settimana Santa 2020.

          In questo momento in cui dobbiamo celebrare la Settimana Santa in condizioni eccezionali a causa del coronavirus, in questa mia lettera vorrei proporvi delle indicazioni sul come vivere la Settimana Santa in famiglia, a casa, magari da soli, seguendo la nostra tradizione bizantina. Sono disposizioni date soltanto per quest’anno di emergenza per aiutarvi a pregare e a vivere la Pasqua di Cristo, nella ferma speranza che negli anni venturi celebreremo come al solito come Chiesa e nella chiesa i misteri della nostra fede. Vi esorto a dedicare ogni giorno, in famiglia, in comunità o da soli, un po’ di tempo alla preghiera. Ricordiamo il testo di Anna la madre del profeta Samuele nella ode terza del mattutino: “Il Signore dà la preghiera a chi prega…”. Una preghiera che è personale perché la fate voi ma una preghiera che è anche e soprattutto ecclesiale, (la preghiera non è mai privata!), in comunione con il vostro vescovo, con i sacerdoti che nell’Esarcato pregano ogni giorno per voi ed in comunione con voi.

          Come fare e cosa fare? Vorrei darvi alcuni suggerimenti.

1.     Potete usare i sussidi / libretti “Settimana Santa” editi in Grecia già da molti anni e che tanti di voi portate anche in chiesa nelle celebrazioni liturgiche. Sono dei libretti molto pratici ed utili in cui trovate tutti i testi necessari.

2.    Radunatevi in famiglia, in comunità, o da soli, almeno due volte ogni giorno, al mattino e alla sera. Pregante davanti alle icone di Cristo e della Madre di Dio. Pregate con i salmi, con il Vangelo, ed anche con alcuni dei bellissimi tropari che abbiamo in questi giorni nella tradizione bizantina.

3.    Sabato di Lazzaro e Domenica delle Palme. Leggete il vangelo della Risurrezione di Lazzaro il sabato. La Domenica delle Palme il vangelo dell’ingresso di Gesù a Gerusalemme. Pregate alcuni dei salmi del mattutino e del vespro.

4.    Lunedì a Mercoledì Santi. Vi suggerisco ancora di leggere e pregare i salmi del mattutino e quelli del vespro. Poi in questi giorni leggete e pregate il tropario “Ecco lo Sposo”.

5.    Giovedì Santo. Pregate sempre i salmi del mattutino e del vespro. Leggete il vangelo di Giovanni 12, dove si narra la lavanda dei piedi di Gesù ai discepoli.

6.    Venerdì Santo. Pregate davanti alla croce. Pregate i salmi, specialmente i salmi 21 e 22, ed anche il tropario “Oggi pende dal legno…”.

7.    Sabato Santo. Pregate con i salmi e leggete il libro del profeta Giona del vespro di questo giorno.

8.    Pasqua. Vi suggerisco di radunarvi in famiglia verso la mezzanotte e leggere il vangelo della risurrezione di Cristo. Cantate il tropario di Pasqua.

9.    In questi giorni santi, pregando da soli o in famiglia, pregate davanti alla croce e alle sante icone, e oso chiedervi di vestirvi anche bene, come se andaste in chiesa, perché nella comunione ecclesiale ci siete in chiesa. E la famiglia è la vostra chiesa in questi giorni. Sono dei dettagli ma importanti soprattutto per voi stessi.

          Queste sono delle indicazioni per aiutarvi a vivere a casa, in comunità, forse da soli, ma sempre come Chiesa, come Esarcato Greco Cattolico. Anche noi, il vescovo ed i sacerdoti, celebriamo con voi ed assieme a voi che siete presenti nella comunione ecclesiale, la liturgia nella cappella di San Giovanni Evangelista, diventata nuovamente in questi giorni la cattedrale spirituale dell’Esarcato.

          E ricordate sempre che sarà:

          Un anno in cui forse non avremo tra le mani le palme benedette per accogliere nella liturgia Cristo che entra a Gerusalemme, ma avremo sicuramente tra le mani le palme della preghiera, della carità, dell’elemosina, di una buona parola. Che quest’anno quel “Benedetto Colui che viene nel nome del Signore…” si trasformi in una parola “buona, di benedizione” verso coloro che ci stanno accanto, una parola che porti pace, che porti benedizione e mai amarezza o divisione. Un anno in cui, oso dire, le palme sono anche le maschere ed i guanti di tanti e tanti medici e paramedici che accolgono ed aiutano il Cristo nel malato, nel moribondo.

          Un anno in cui non potremo radunarci per pregare e cantare il tropario “Ecco lo Sposo…”, o il bellissimo tropario di “Cassianì”, ma nella preghiera, accanto alla nostra famiglia, in casa, aspettiamo l’arrivo dello Sposo, Cristo, che ci porta la salvezza, la guarigione e la vita.

          Un anno in cui potremo, questo sicuramente, asciugare le lacrime di tante persone che piangono nel dolore della sofferenza e della morte.

          Un anno in cui il Giovedì Santo non potremo ricevere il Corpo ed il Sangue del Signore nella Divina Liturgia, ma potremo sempre riceverlo nel volto del marito e della moglie, dei figli, dei fratelli che ci stanno accanto.

          Un anno in cui non potremo abbracciare e baciare la Croce di Cristo in chiesa, ma la baceremo nelle lacrime e nella solitudine di tanti fratelli. La baceremo e l’abbracceremo anche quando in questi tempi ci sentiremo da soli, nel dubbio, nella disperazione, custodendo la fiammella della nostra poca fede.

          Un anno in cui non potremo baciare la tomba del Signore, e ricevere la bellezza ed il profumo di Cristo nella liturgia, ma baceremo, nella comunione e nella preghiera, il dolore di tante persone che non possono piangere i loro cari neanche nel momento della morte.

          Un anno in cui, questo sì, con fede e con speranza, canteremo dal più profondo di noi stessi: “Cristo, risorto dai morti, con la sua morte ha vinto la morte…”.

+P. Manuel Nin

Esarca Apostolico