La cattedra della carità

          Nelle riflessioni precedenti che vi ho condiviso in queste ultime settimane, vi informavo un po’ di come ci preparavamo a celebrare una Settimana Santa “atipica”, e non soltanto ma anche “sofferta”, cioè segnata dal dolore e dalle rinunce, e che portava una sofferenza ed un dolore al vescovo, ai sacerdoti e ai fedeli, nella rinuncia forzata per il vescovo ed i sacerdoti a celebrare la Liturgia con il suo gregge, e per i fedeli nella rinuncia a celebrare la Liturgia nella chiesa e a ricevere la grazia e la salvezza nel Corpo ed il Sangue del Signore.

          Diversi di voi mi avete chiesto cosa facesse l’Esarcato per far fronte al Covit-19, o che avevamo previsto di fare anche in un momento molto precario economicamente sia per la Grecia, sia in modo molto concreto per la Chiesa Cattolica in Grecia e per il nostro Esarcato. Oltre alla cura non soltanto pastorale, ma anche e soprattutto direi “domestica e famigliare” del vescovo verso i sacerdoti dell’Esarcato, nella sua maggioranza anziani, cura cioè nel quotidiano rimanere fermi a casa, osservando la quarantena e pregando e celebrando la liturgia nella cappella di San Giovanni Evangelista nell’interno dell’Esarcato. Una cura, un impegno “famigliare” che mi fa vivere in modo molto concreto e reale tutto quanto i Padri della Chiesa hanno affermato del vescovo come: padre, maestro, economo, medico…. Oltre a questa cura immediata verso i sacerdoti anziani, dal primo momento della pandemia Covit-19 l’Esarcato Apostolico per i Cattolici di tradizione bizantina in Grecia, ha voluto mettersi a disposizione dello Stato e soprattutto del popolo greco, attraverso due strumenti che sono stati e sono tuttora direi due pietre preziose, due gioielli che lungo la nostra storia hanno abbellito ed abbelliscono ancora oggi l’Esarcato.

          Il primo gioiello è l’ospedale di Pammakaristos. Da diversi anni l’Esarcato ha consegnato l’ospedale di Pammakaristos nella sua gestione nelle mani dello stato greco, e, attraverso la comunità delle suore che prestavano il loro servizio nell’ospedale, l’Esarcato ne rimane soltanto il proprietario. In questo ospedale appunto hanno lavorato e servito per decenni le suore della congregazione della Madre di Dio Pammakaristos, che attualmente hanno la propria comunità a Kifissià, vicino ad Atene. Quando è scattato l’allarme per la pandemia del Covit-19, l’ospedale di Pammakaristos, con la benedizione mia come Esarca Apostolico ed il beneplacito della comunità delle suore, ha messo a disposizione dei malati che si dovessero ricoverare, tutta la quarta pianta dell’edificio, che non è utilizzata per degenza in situazioni normali. Inoltre, le celle del monastero adiacente l’ospedale, dove una volta abitavano le suore che vi lavoravano, sono state preparate per accogliere medici ed infermieri impiegati nel far fronte la pandemia.

          Il secondo gioiello è la “Fondazione Pammakaristos per malati autistici”, che si trova presso il paese di Nea Makri, a una trentina di km di Atene, fondazione gestita dall’Esarcato stesso attraverso un consiglio direttivo, che in questi ultimi anni ne ha fatto uno dei centri per la cura dell’autismo più all’avanguardia in Europa. La Fondazione accoglie normalmente in una presenza giornaliera, o settimanale o permanente quasi un centinaio di malati sia autistici sia colla sindrome di Down. Dopo lo scoppio della pandemia del Covit-19, ed essendo partita la stragrande maggioranza dei malati verso le loro famiglie, ad eccezione di una decina che sono ragazze orfane senza nessun vincolo con nessuna famiglia, e che risiedono in modo permanente nella Fondazione; dopo lo scoppio della pandemia i locali della Fondazione sono stati messi a disposizione del comune del paese di Nea Makri, per accogliere sia dei malati sia delle persone in quarantena, sia anche del personale medico sanitario che dovesse averne bisogno.

          Due realtà, l’ospedale e la Fondazione, che come vi dicevo sono due pietre preziose per l’Esarcato. Due realtà cattoliche ma pienamente “in piena comunione” col popolo greco nei diversi momenti che, come l’attuale, lungo la storia recente lo hanno colpito e lo hanno provato duramente. Questa sarà una Settimana Santa “atipica” in cui celebreremo la liturgia, celebreremo la nostra fede in modo forse ridotto, forse soltanto familiare, ma una Settimana Santa in cui celebreremo e celebriamo sicuramente la carità.

Quando nel novembre 2019 il cardinale Leonardo Sandri, Prefetto della Congregazione per le Chiese Orientali, è venuto in visita in Grecia, ha dedicato un giorno al nostro Esarcato, un giorno che abbiamo iniziato con la visita alla Fondazione Pammakaristos a Nea Makri e abbiamo finito con la preghiera nella chiesa cattedrale della Santissima Trinità ad Atene. Dopo il pranzo, quando ci stavamo congedando, il cardinale mi ha detto: “Non ti dimenticare mai che qua (e lui guardava la chiesa cattedrale) tu hai la cattedra episcopale. Lì alla Fondazione Pammakaristos hai la cattedra della carità”.

Nelle mie riflessioni di queste settimane ho accennato alla sofferenza e dolore sia del vescovo sia dei fedeli in questi giorni di rinunce. Dolore, sofferenza, leniti però dall’olio dalla carità che viviamo come vescovo, come sacerdoti e come fedeli dell’Esarcato Apostolico. Con questo spirito cerchiamo di vivere questa Settimana Santa che è “atipica” sicuramente ma che ci fa tanto ma tanto cristiani.

Σκέψεις για τη Μεγάλη Εβδομάδα.

Πολλοί μου είπαν αυτές τις μέρες την ταλαιπωρία, τον πόνο, την ανάγκη να εγκαταλείψουμε τους εορτασμούς της Μεγάλης Εβδομάδας, και ιδιαίτερα την παραίτηση από τον εορτασμό των Αγίων Μυστηρίων. Το ξέρω αυτό και σε αυτές τις μέρες που βιώνουμε έχουμε κάνει και όλοι κάνουν σκέψεις, όμορφες και χρήσιμες σίγουρα, για να μας βοηθήσουν να ζήσουμε αυτή την «άτυπη» Μεγάλη Εβδομάδα, τόσο παράξενη με πολλούς τρόπους, και να τη ζήσουμε με γαλήνη, λιτή σίγουρα, αλλά πλούσια αν ξέρουμε πώς να την καλωσορίσουμε ως μια στιγμή παραίτησης, κένωσης και φτώχειας, αλλά και ως μια στιγμή χάριτος. Τρεις πτυχές έρχονται συχνά στο μυαλό μου αυτές τις μέρες και θα ήθελα να τις μοιραστώ μαζί σας.

Η πρώτη πτυχή είναι αυτή της ταλαιπωρίας και του πόνου. Ο πόνος, η ταλαιπωρία, η νηστεία αν θέλετε, που οι πιστοί πρέπει να αποδεχθούν στο χρόνο τους ώστε να είναι σε θέση να γιορτάσουν τα Ιερά Μυστήρiα γύρω από τον Επίσκοπο και τους ιερείς ως Εκκλησία του Χριστού, σε αυτές τις μέρες που είναι άγιες για όλους τους Χριστιανούς. Ένας πόνος, μία ταλαιπωρία, μια νηστεία που ακόμη και ο Επίσκοπος πρέπει να αποδεχθεί στο να μην είναι σε θέση να γιορτάσει με τους πιστούς, με το λαό του, με το ποίμνιό του, τα Ιερά Μυστήρiα. Πόνος, στέρηση, παραίτηση, νηστεία που βρίσκεται στην καρδιά του Επισκόπου και στις καρδιές των πιστών. Συμμερίζομαι τον πόνο των πιστών και μοιράζομαι μαζί τους, μαζί σου, και τον δικό μου.

Η δεύτερη πτυχή είναι η πίστη, όπου αυτές τις μέρες προσπαθώ να φέρει επίσης στην προσευχή μου, ώστε ποτέ να μην εγκαταλείψει το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, γιατί ως Εκκλησία είστε Σώμα και Αίμα του Χριστού. Είναι το Σώμα του Χριστού, είναι η Εκκλησία του Χριστού, όταν γιορτάζουμε τα Ιερά Δώρα σε κοινωνία με τον Επίσκοπο, τόσο με όλη την κοινότητα που συγκεντρώνεται στον μεγάλο και όμορφο καθεδρικό ναό, όσο και μόνο με τον Επίσκοπο και τους ιερείς στο μικρό παρεκκλήσι της Εξαρχίας, μικρό σε χώρο, αλλά πολύ μεγάλο όσο θα έπρεπε να είναι η καρδιά του Επισκόπου και των ιερέων που κάνουν όλη την Εκκλησία παρούσα.

Η τρίτη πτυχή, προσβλέπει, στην ανάγκη να επαναξιολογούμε, όταν θα έρθει η ώρα «μετά την κρίση», να επαναξιολογούμε και να ανακαλύπτουμε εκ νέου την προσωπική, φυσική μας παρουσία, τη συμμετοχή μας στη Λειτουργία της Εκκλησίας κάθε Κυριακή. Ο πόνος και η ταλαιπωρία της παραίτησης αυτών των ημερών θα πρέπει να μας κάνει να προσμένουμε -και πάνω απ 'όλα να αισθανόμαστε τη νοσταλγία– για την ομορφιά της λειτουργικής και μυστηριακής ζωής της Εκκλησίας.

+ Π. Εμμανουήλ Νιν

Riflessioni per la Settimana Santa.

Molti mi hanno detto in questi giorni il dolore, la sofferenza, nel dover rinunciare alle celebrazioni della Settimana Santa, e specialmente la rinuncia alla celebrazione dei Santi Misteri. So che questi giorni abbiamo fatto e facciamo tutti delle riflessioni, belle ed utili sicuramente, per aiutarci a vivere questa Settimana Santa “atipica”, tanto strana per molti versi, a viverla in un modo sereno, povero sicuramente, ma ricco se sappiamo accoglierlo come momento di spogliazione, di κένωση e di povertà, ma anche come momento di grazia. Tre aspetti mi ritornano spesso nella mente in questi giorni e vorrei condividerli con voi.

Il primo aspetto è quello della sofferenza e del dolore. Il dolore, la sofferenza, il digiuno se si vuole, che i fedeli debbono accettare nel no poter celebrare i Santi Misteri attorno al vescovo e ai sacerdoti come Chiesa di Cristo, in questi giorni che sono Santi per tutti i cristiani. Un dolore, una sofferenza, un digiuno che anche il vescovo deve accettare nel non poter celebrare i Santi Misteri con i fedeli, con il suo popolo, con il suo gregge. Dolore, sofferenza, rinuncia, digiuno che è nel cuore del vescovo e nel cuore dei fedeli. Condivido il dolore dei fedeli e condivido con loro, con voi, anche il mio.

Il secondo aspetto, è la convinzione nella fede, e che questi giorni cerco di portare anche nella mia preghiera, cioè che non si rinuncia mai al Corpo e al Sangue di Cristo, perché come Chiesa si è Corpo e Sangue di Cristo. Si è Corpo di Cristo, si è Chiesa di Cristo, quando si celebrano i Santi Doni in comunione col vescovo, sia con tutta la comunità radunata nella grande e bella cattedrale, sia soltanto il vescovo con i sacerdoti nella piccola cappella dell’Esarcato, piccola come spazio, grande come dovrebbe essere il cuore del vescovo e dei sacerdoti che fanno presente tutta la Chiesa.

Il terzo aspetto, guarda in avanti, cioè la necessità già adesso, di rivalutare, quando avverrà il “dopo crisi”, rivalutare e riscoprire la nostra presenza personale, fisica, la nostra partecipazione alla liturgia della Chiesa ogni domenica. Il dolore e la sofferenza della rinuncia di questi giorni ci dovrebbero far pregustare -e soprattutto sentire la nostalgia- della bellezza della vita liturgica e sacramentale della Chiesa.

+P. Manuel Nin

Discesa agli inferi. Cattedrale della Santissima Trinità. Atene

Χριστὸς ἀνέστη! Ἀληθῶς ἀνέστη!

+ O Καρκαβίας Εμμανουήλ Νιν

Επίσκοπος-Έξαρχος Ελληνορρύθμων Καθολικών Ελλάδος

+ P. Manuel Nin

Vescovo-Esarca Apostolico per i cattolici di tradizione bizantina in Grecia

Δημιουργημένοι, ξαναδημιουργημένοι και ανανεωμένοι από τον Κύριο και την ένδοξη Ανάστασή Του, πρέπει να βιώνουμε την ίδια την πίστη που αναφέρεται στο Ανάγνωσμα του Προφήτη Ιεζεκιήλ: «Ένιωσα πάνω μου τη δύναμη του Κυρίου… Μ ’έβγαλε με το Πνεύμα Του έξω, μ ’έφερε σε μια πεδιάδα που ήταν γεμάτη κόκαλα…». Εδώ η ερώτηση: «άνθρωπε, μπορούν να γίνουν ζωντανοί άνθρωποι αυτά τα κόκαλα;» Η απάντηση του ανθρώπου είναι: «Κύριε, Θεέ, εσύ ξέρεις». Και στο τέλος του Αναγνώσματος: «Εγώ θα φέρω πνοή μέσα σας… θα σας δώσω πνοή και θα πάρετε ζωή. Τότε θα μάθετε ότι εγώ είμαι ο Κύριος».

«Άνθρωπε, μπορούν να γίνουν ζωντανοί άνθρωποι αυτά τα κόκαλα;» Αυτή είναι μια ερώτηση που ο Κύριος απευθύνει στον καθένα μας: «…μπορούν να γίνουν ζωντανοί άνθρωποι αυτά τα κόκαλα;» Η απάντηση σε αυτή την ερώτηση είναι πάντα ίδια: «Κύριε, Θεέ, εσύ ξέρεις». Η ερώτηση του Κυρίου στον Προφήτη, υποβάλλεται κάθε μέρα και σε μας. Παύλος απαντάει: “Oσοι γὰρ εἰς Χριστὸν ἐβαπτίσθητε, Χριστὸν ἐνεδύσασθε”. «Άνθρωπε, μπορούν να γίνουν ζωντανοί άνθρωποι αυτά τα κόκαλα; … Κύριε, Θεέ, εσύ ξέρεις». Επομένως η χριστιανική ελπίδα, είναι ελπίδα χαράς που προέρχεται από την Ανάσταση του Χριστού.

«Κύριε, Θεέ, εσύ ξέρεις!» Έτσι απαντάμε και εμείς, με τα λόγια του Προφήτη, επειδή ο Κύριος είναι εκείνος που σώζει, κατέβηκε στον Άδη και ανέβηκε στους ουρανούς παίρνοντας μαζί Του τον Αδάμ και την Εύα, δηλαδή όλη την ανθρωπότητα.

+ O Καρκαβίας Εμμανουήλ Νιν

Αποστολικός Επίσκοπος Έξαρχος Ελληνορρύθμων Καθολικών Ελλάδος

  

Creati, ricreati, rinnovati dal Signore nella sua Pasqua, dobbiamo vivere quella fede che abbiamo visto profetizzata il Sabato Santo nel testo di Ezechiele: “Fu su di me la mano del Signore... mi portò fuori... e mi mise nel mezzo della pianura piena di ossa umane...”. E quindi la domanda: “Figlio dell’uomo, vivranno queste ossa?” E la risposta dell’uomo: “Signore, tu lo sai!” Ed infine: “Io vi mando lo Spirito di vita… e vi do il mio Spirito e vivrete. E conoscerete che io sono il Signore...”.

“Figlio dell’uomo, vivranno queste ossa? È una domanda che ci viene fatta ad ognuno di noi: “…vivranno queste ossa?” E la risposta è sempre quella del profeta: “Signore, tu lo sai!”. La domanda del Signore al profeta, ci viene posta a noi, ogni giorno. Paolo risponde: “Quanti siete stati battezzati in Cristo, vi siete rivestiti di Cristo”. “Figlio dell’uo­mo, vivranno queste ossa?... Signore, tu lo sai!”. La speranza cristia­na, allora, è una speranza gioiosa che viene, che nasce dalla risurrezione di Cristo.

“Signore, tu lo sai!”, diciamo col profeta, perché il Signore Risorto è Colui che ci salva, Colui che disceso agli inferi ne rissale portando con sé Adamo ed Eva, l’umani­tà intera.

+P. Manuel Nin

Esarca Apostolico

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΙΑ

Ποιμαντικές ενδείξεις για την Αγία Εβδομάδα 2020

Χριστός Ανέστη! Αληθώς Ανέστη!

Αγαπημένα μου αδέλφια,

Εφέτος η πασχαλινή επιστολή την οποία κάθε χρόνο σας στέλνω  για τις άγιες αυτές ημέρες, είναι η μοναδική επιστολή την οποία σας απευθύναμε όλοι μαζί οι Καθολικοί Επίσκοποι της Ελλάδος. Με την πρόσθετη παρούσα σημείωση στην κοινή επιστολή των Επισκόπων, θέλω μονάχα να σας δώσω μερικές υποδείξεις για το πώς να ζήσετε τις άγιες μέρες μέσα στην κατάσταση της πανδημίας και της απομόνωσης που πρέπει να βιώσουμε όλοι μας. Εφέτος η Σαρακοστή και το Πάσχα μας κάνουν ασφαλώς πιο Καθολικούς, δηλαδή πιο αδελφούς μεταξύ μας και με τους άλλους, και με τον κόσμο όλο: Θα είναι η Ανάσταση του Χριστού και δική μας, ατενίζοντας και προσευχόμενοι όχι μόνο για μας τους Καθολικούς, αλλά και για τους αδελφούς μας Ορθοδόξους, άντρες και γυναίκες που υποφέρουν και πεθαίνουν και τα αδέλφια μας στην Ιταλία, Ισπανία, Αμερική, Μεξικό, στην Βενεζουέλα, στην Ινδία….  στον κόσμο ολόκληρο. Αυτό πρέπει να είναι το μας Πάσχα: παγκόσμιο, ψέλνοντας και αναγγέλλοντας τον Αναστάντα Χριστό, χωρίς καμία διάκριση μεταξύ μας, και μεταξύ γλωσσών, εθνών και πολιτισμών.

          Μία Σαρακοστή και ένα Πάσχα κατά το οποίο δεν τελέσαμε συναθροισμένοι μαζί τη Θεία Λατρεία, αλλά τελέσαμε την αγάπη. Οι εβδομάδες αυτές μας έκαναν πιο Καθολικούς πιο παγκόσμιους, στον πόνο, στην αγωνία και στην ελπίδα. Αισθανθήκαμε όλοι ενωμένοι και ταυτόχρονα ξένοι μέσα σ’έναν εμπόλεμο κόσμο, αλλά και όλοι αλληλέγγυοι στο μοναδικό Σώμα του Χριστού, στην εκκλησιαστική κοινωνία, στην προσευχή και στην ελπίδα. Χτυπημένοι από τον πόνο και το άγχος, αλλά σταθεροί στην ελπίδα. Ελπίζω ότι ο πόνος αυτών των ημερών θα μας βοηθήσει να είμαστε όλοι αλληλέγγυοι και όλοι αδέλφια στο όνομα του Χριστού του Κυρίου μας.

Ποιμαντικές υποδείξεις για τη φετινή Μεγάλη Εβδομάδα 2020

          Τη στιγμή αυτή κατά την οποία οφείλουμε να τελέσουμε τη Μεγάλη Εβδομάδα σε έκτακτες περιστάσεις εξαιτίας του Κορωναϊού θέλω να σας δώσω μερικές υποδείξεις που θα μας βοηθήσουν να ζήσουμε στην οικογένειά μας, και πάντοτε ως Εκκλησία Χριστού, τις άγιες αυτές μέρες. Mε την παρούσα επιστολή μου θέλω να σας προτείνω μερικές υποδείξεις για το πώς να ζήσουμε αυτή τη Μεγάλη Εβδομάδα, στην οικογένεια, στο σπίτι, έστω και μόνοι, ακολουθώντας τη βυζαντινή μας λατρευτική παράδοση. Είναι υποδείξεις που δίνονται μονάχα γι’ αυτό το έκτακτο έτος ανάγκης, για να σας βοηθήσω να προσευχηθείτε και να ζήσετε το Πάσχα του Χριστού, με τη σταθερή ελπίδα ότι στα ερχόμενα χρόνια θα γιορτάζουμε όπως συνήθως σαν Εκκλησία και μέσα στην εκκλησία μας τα ιερά μυστήρια της πίστης μας. Στην οικογένεια, κοινοτικά ή μόνοι σας, κάθε μέρα να αφιερώνετε λίγο καιρό στην προσευχή. Ας θυμηθούμε το κείμενο της Άννας, μητέρας του προφήτου Σαμουήλ, στην Τρίτη ωδή του όρθρου: «Ο Κύριος δίνει την προσευχή σε όποιον προσεύχεται…» Μία προσευχή που είναι προσωπική, γιατί την κάνετε εσείς, αλλά όχι ιδιωτική αφού η προσευχή είναι πάντοτε και προπάντων εκκλησιολογική, σε εκκλησιαστική κοινωνία με τον Επίσκοπο και τους ιερείς, οι οποίοι προσεύχονται κάθε μέρα για σας και σε εκκλησιαστική κοινωνία μαζί σας.

Πώς να το κάνετε και τι να κάνετε; Θέλω να σας δώσω μερικές υποδείξεις:

1.     Μπορείτε να χρησιμοποιείτε ως βοηθήματα τα μικρά βιβλιαράκια «Μεγάλη Εβδομάδα», τα οποία από πολλά χρόνια εκδόθηκαν στην Ελλάδα, και τα οποία πολλοί από εσάς τα έχετε στην εκκλησία κατά τις ιερές ακολουθίες. Είναι βιβλιαράκια πολύ πρακτικά και χρήσιμα, όπου βρίσκετε τα απαραίτητα κείμενα.

2.    Συγκεντρώνεστε στην οικογένεια, κοινοτικά ή μόνοι σας τουλάχιστον δύο φορές την ημέρα το πρωί και το βράδυ. Προσεύχεστε μπροστά στις εικόνες του Χριστού και της Θεοτόκου, που πρέπει να πλουτίζουν κάθε χριστιανικό σπίτι. Προσεύχεστε με τους ψαλμούς, με το Ευαγγέλιο, και επίσης με μερικά από τα ωραιότατα τροπάρια τα οποία κατά τις μέρες αυτές ψέλνει η βυζαντινή μας παράδοση.

3.    Το Σάββατο του Λαζάρου και την Κυριακή των Βαΐων: το Σάββατο διαβάστε το ευαγγέλιο της ανάστασης του Λαζάρου. Την Κυριακή των Βαΐων διαβάστε το ευαγγέλιο της εισόδου του Ιησού στην Ιερουσαλήμ. Προσευχηθείτε με μερικούς ψαλμούς του εσπερινού και του όρθρου.

4.    Τη μεγάλη Δευτέρα ως τη Μεγάλη Τετάρτη: σας προτείνω ακόμα να διαβάσετε και να προσευχηθείτε με τους ψαλμούς του εσπερινού και του όρθρου. Κατά τις ίδιες αυτές μέρες διαβάστε και προσευχηθείτε με το τροπάριο «Ιδού ο Νυμφίος Έρχεται…» Την Μεγάλη Τρίτη βράδυ διαβάστε, στο αυθεντικό κείμενο και σε μετάφραση το περίφημο «Τροπάριο της Κασσιανής» μελετώντας και το ιερό μυστήριο της εξομολόγησης.

5.    Την Μεγάλη Πέμπτη: Προσευχηθείτε και πάλι με τους ψαλμούς του εσπερινού και του όρθρου. Διαβάστε το κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο (το πρώτο από τα 12 ευαγγέλια), μελετήστε το πλύσιμο των ποδιών των μαθητών από τον Διδάσκαλό τους.

6.    Τη Μεγάλη Παρασκευή: Προσευχηθείτε μπροστά στον Τίμιο Σταυρό. Προσευχηθείτε με τους ψαλμούς, ιδιαίτερα με τους ψαλμούς 21 και 22, και με το τροπάριο «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου…»

7.    Το Μεγάλο Σάββατο: Προσευχηθείτε με τους ψαλμούς και διαβάστε το βιβλίο του προφήτη Ιωνά, από τον εσπερινό της ημέρας αυτής.

8.    Για το Άγιο Πάσχα: Σας προτείνω να συγκεντρωθείτε οικογενειακά γύρω στα μεσάνυχτα και να διαβάσετε το ευαγγέλιο της Ανάστασης του Χριστού. Ψάλτε μαζί το αναστάσιμο τροπάριο: «Χριστός Ανέστη εκ νεκρών…».

9.     Σ‘αυτές τις άγιες ημέρες, προσεύχεστε μόνοι ή με την οικογένειά σας. Προσεύχεστε μπροστά από το σταυρό και τις ιερές εικόνες και τολμάω να σας ζητήσω να ντυθείτε όμορφα, σαν να πηγαίνατε στην εκκλησία, επειδή στην εκκλησιαστική κοινωνία είστε στην εκκλησία. Και η οικογένεια είναι η εκκλησία σας αυτές τις ημέρες. Είναι λεπτομέρειες, αλλά είναι ιδιαιτέρως σημαντικές για τον εαυτό σας.

Αυτές είναι υποδείξεις για να σας βοηθήσω να ζήσετε στο σπίτι σας, κοινοτικά ίσως και μόνοι σας, αλλά πάντα ως Εκκλησία, ως Ελληνική Καθολική Εξαρχία. Και εμείς ο Επίσκοπος σας και οι ιερείς σας τελούμε μαζί σας, (θεωρώντας σας παρόντες χάρη στην εκκλησιαστική μας κοινωνία), τη θεία λατρεία στο παρεκκλήσιο του Αγίου Ιωάννη του Ευαγγελιστού, το οποίο αυτές τις μέρες έγινε και πάλι ο πνευματικός μας καθεδρικός ναός της Εξαρχίας.

          Και πάντα να θυμάστε ότι αυτό θα είναι:

Είναι ένας χρόνος κατά τον οποίο δεν θα κρατήσουμε βάγια στη θεία λατρεία, συνοδεύοντας τον Ιησού Χριστό που μπαίνει στην Ιερουσαλήμ, αλλά ασφαλώς θα κρατάμε βάγια της προσευχής, της αγάπης, της ελεημοσύνης, ενός καλού λόγου της ευλογίας. Είθε εφέτος το «Ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου!» να μεταμορφωθεί σε ένα «καλό λόγο», προς όσους βρίσκονται δίπλα μας, ένας λόγος που θα φέρει ειρήνη, θα φέρει ευλογία και ποτέ την πικρία. Ένας χρόνος κατά τον οποίο τολμώ να πω, τα βάγια μεταμορφώνονται σε μάσκες και σε γάντια των γιατρών και των βοηθών τους, οι οποίοι υποδέχονται τον Χριστό, στο πρόσωπο του ασθενή και του ετοιμοθάνατου.

Είναι ένας χρόνος κατά τον οποίο δεν θα μπορέσουμε να συναθροιστούμε για να προσευχηθούμε ψάλλοντας το τροπάριο «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται…», ή το επίσης ωραιότατο τροπάριο «της Κασσιανής», αλλά στην προσευχή μας με την οικογένειά μας, στο σπίτι μας, περιμένουμε να έρθει ο Νυμφίος Χριστός, ο οποίος μας φέρνει τη σωτηρία, την θεραπεία και τη ζωή.

Ένας χρόνος κατά τον οποίο θα μπορέσουμε ασφαλώς να στεγνώσουμε τα δάκρυα τόσων ανθρώπων, οι οποίοι κλαίνε μέσα στον πόνο και μέσα στην αγωνία του θανάτου.

Κατά τον χρόνο αυτόν, τη Μεγάλη Πέμπτη δεν θα μπορέσουμε να λάβουμε το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου μας κατά τη Θεία Λειτουργία, αλλά μπορούμε πάντοτε να υποδεχθούμε τον Χριστό στο πρόσωπο του συζύγου, στα πρόσωπα των παιδιών μας, των αδελφών που βρίσκονται γύρω μας.

Κατά τον χρόνο αυτόν, δεν θα μπορέσουμε να φιλήσουμε τον Σταυρό του Χριστού στην εκκλησία μας, αλλά θα τον φιλήσουμε στα δάκρυα και στη μοναξιά τόσων και τόσων αδελφών μας. Θα τον φιλήσουμε και θα τον αγκαλιάσουμε επίσης όταν θα αισθανόμαστε απομονωμένοι, μέσα στην αμφιβολία, μέσα στην απελπισία  διατηρώντας τη φλόγα της λίγης πίστης μας.

Κατά τον χρόνο αυτόν, δεν θα μπορέσουμε να ασπαστούμε τον Επιτάφιο του Κυρίου μας, και να λάβουμε την ωραιότητα και το άρωμα του Χριστού στη θεία λατρεία, αλλά μέσα στην εκκλησιαστική κοινωνία και μέσα στην προσευχή μας θα ασπασθούμε τον πόνο τόσων και τόσων ανθρώπων, οι οποίοι δεν θα μπορέσουν να κλάψουν τους αγαπημένους τους ούτε κατά τη στιγμή του θανάτου τους.

Αλλά και σε τούτο τον χρόνο ασφαλώς, με πίστη και αγάπη θα ψάλουμε από το βαθύτερο μέρος του εαυτού μας το νικηφόρο τροπάριο: «ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ ΕΚ ΝΕΚΡΩΝ ΘΑΝΑΤΩ ΘΑΝΑΤΟΝ ΠΑΤΗΣΑΣ…»

+ O Καρκαβίας Εμμανουήλ Νιν

Αποστολικός Επίσκοπος Έξαρχος Ελληνορρύθμων Καθολικών Ελλάδος

Esarcato Apostolico per i cattolici di tradizione bizantina in Grecia

Indicazioni per la Settimana Santa 2020

Χριστός ανέστη! Αληθώς Ανέστη!

Carissimi,

          Quest’anno, la lettera pasquale che ogni anno vi indirizzo per le celebrazioni sante di questi giorni, è la lettera unica che vi abbiamo scritto tutti i vescovi cattolici della Grecia. In questa mia aggiunta alla lettera comune dei vescovi, vorrei darvi soltanto alcune indicazioni sul come vivere i giorni santi nella situazione di pandemia e di reclusione che ci tocca da vivere. Quest’anno è una Quaresima ed una Pasqua che ci fanno sicuramente più cattolici, cioè più fratelli tra di noi e con gli altri, con il mondo intero. Sarà un risorgere, di Cristo e nostro, guardando e pregando non soltanto per noi cattolici ma per i nostri fratelli ortodossi in Grecia, i nostri fratelli uomini di buona volontà che soffrono e muoiono in Italia e Spagna, in Europa, in Mexico, in Venezuela, in India, negli Stati Uniti, nel mondo intero. Questa dovrebbe essere la nostra Pasqua, il nostro canto ed annuncio del Cristo Risorto, senza nessuna distinzione tra noi a causa delle lingue, dell’etnia e della cultura.

          Una Quaresima ed una Pasqua in cui non abbiamo celebrato la liturgia ma abbiamo celebrato la carità. Settimane ci fanno più cattolici, più universali, nel dolore, nella sofferenza e nella speranza. Ci siamo sentiti tutti uniti e allo stesso tempo stranieri in un mondo aggredito e provato, ed anche tutti solidali in unico corpo di Cristo nella comunione nella preghiera e nella speranza. Colpiti dalla paura, dalla vulnerabilità, ma fermi nella speranza. Spero che la sofferenza di questi giorni ci aiuti ad essere solidali, fratelli tutti in Cristo Signore.

          Indicazioni pastorali per questa Settimana Santa 2020.

          In questo momento in cui dobbiamo celebrare la Settimana Santa in condizioni eccezionali a causa del coronavirus, in questa mia lettera vorrei proporvi delle indicazioni sul come vivere la Settimana Santa in famiglia, a casa, magari da soli, seguendo la nostra tradizione bizantina. Sono disposizioni date soltanto per quest’anno di emergenza per aiutarvi a pregare e a vivere la Pasqua di Cristo, nella ferma speranza che negli anni venturi celebreremo come al solito come Chiesa e nella chiesa i misteri della nostra fede. Vi esorto a dedicare ogni giorno, in famiglia, in comunità o da soli, un po’ di tempo alla preghiera. Ricordiamo il testo di Anna la madre del profeta Samuele nella ode terza del mattutino: “Il Signore dà la preghiera a chi prega…”. Una preghiera che è personale perché la fate voi ma una preghiera che è anche e soprattutto ecclesiale, (la preghiera non è mai privata!), in comunione con il vostro vescovo, con i sacerdoti che nell’Esarcato pregano ogni giorno per voi ed in comunione con voi.

          Come fare e cosa fare? Vorrei darvi alcuni suggerimenti.

1.     Potete usare i sussidi / libretti “Settimana Santa” editi in Grecia già da molti anni e che tanti di voi portate anche in chiesa nelle celebrazioni liturgiche. Sono dei libretti molto pratici ed utili in cui trovate tutti i testi necessari.

2.    Radunatevi in famiglia, in comunità, o da soli, almeno due volte ogni giorno, al mattino e alla sera. Pregante davanti alle icone di Cristo e della Madre di Dio. Pregate con i salmi, con il Vangelo, ed anche con alcuni dei bellissimi tropari che abbiamo in questi giorni nella tradizione bizantina.

3.    Sabato di Lazzaro e Domenica delle Palme. Leggete il vangelo della Risurrezione di Lazzaro il sabato. La Domenica delle Palme il vangelo dell’ingresso di Gesù a Gerusalemme. Pregate alcuni dei salmi del mattutino e del vespro.

4.    Lunedì a Mercoledì Santi. Vi suggerisco ancora di leggere e pregare i salmi del mattutino e quelli del vespro. Poi in questi giorni leggete e pregate il tropario “Ecco lo Sposo”.

5.    Giovedì Santo. Pregate sempre i salmi del mattutino e del vespro. Leggete il vangelo di Giovanni 12, dove si narra la lavanda dei piedi di Gesù ai discepoli.

6.    Venerdì Santo. Pregate davanti alla croce. Pregate i salmi, specialmente i salmi 21 e 22, ed anche il tropario “Oggi pende dal legno…”.

7.    Sabato Santo. Pregate con i salmi e leggete il libro del profeta Giona del vespro di questo giorno.

8.    Pasqua. Vi suggerisco di radunarvi in famiglia verso la mezzanotte e leggere il vangelo della risurrezione di Cristo. Cantate il tropario di Pasqua.

9.    In questi giorni santi, pregando da soli o in famiglia, pregate davanti alla croce e alle sante icone, e oso chiedervi di vestirvi anche bene, come se andaste in chiesa, perché nella comunione ecclesiale ci siete in chiesa. E la famiglia è la vostra chiesa in questi giorni. Sono dei dettagli ma importanti soprattutto per voi stessi.

          Queste sono delle indicazioni per aiutarvi a vivere a casa, in comunità, forse da soli, ma sempre come Chiesa, come Esarcato Greco Cattolico. Anche noi, il vescovo ed i sacerdoti, celebriamo con voi ed assieme a voi che siete presenti nella comunione ecclesiale, la liturgia nella cappella di San Giovanni Evangelista, diventata nuovamente in questi giorni la cattedrale spirituale dell’Esarcato.

          E ricordate sempre che sarà:

          Un anno in cui forse non avremo tra le mani le palme benedette per accogliere nella liturgia Cristo che entra a Gerusalemme, ma avremo sicuramente tra le mani le palme della preghiera, della carità, dell’elemosina, di una buona parola. Che quest’anno quel “Benedetto Colui che viene nel nome del Signore…” si trasformi in una parola “buona, di benedizione” verso coloro che ci stanno accanto, una parola che porti pace, che porti benedizione e mai amarezza o divisione. Un anno in cui, oso dire, le palme sono anche le maschere ed i guanti di tanti e tanti medici e paramedici che accolgono ed aiutano il Cristo nel malato, nel moribondo.

          Un anno in cui non potremo radunarci per pregare e cantare il tropario “Ecco lo Sposo…”, o il bellissimo tropario di “Cassianì”, ma nella preghiera, accanto alla nostra famiglia, in casa, aspettiamo l’arrivo dello Sposo, Cristo, che ci porta la salvezza, la guarigione e la vita.

          Un anno in cui potremo, questo sicuramente, asciugare le lacrime di tante persone che piangono nel dolore della sofferenza e della morte.

          Un anno in cui il Giovedì Santo non potremo ricevere il Corpo ed il Sangue del Signore nella Divina Liturgia, ma potremo sempre riceverlo nel volto del marito e della moglie, dei figli, dei fratelli che ci stanno accanto.

          Un anno in cui non potremo abbracciare e baciare la Croce di Cristo in chiesa, ma la baceremo nelle lacrime e nella solitudine di tanti fratelli. La baceremo e l’abbracceremo anche quando in questi tempi ci sentiremo da soli, nel dubbio, nella disperazione, custodendo la fiammella della nostra poca fede.

          Un anno in cui non potremo baciare la tomba del Signore, e ricevere la bellezza ed il profumo di Cristo nella liturgia, ma baceremo, nella comunione e nella preghiera, il dolore di tante persone che non possono piangere i loro cari neanche nel momento della morte.

          Un anno in cui, questo sì, con fede e con speranza, canteremo dal più profondo di noi stessi: “Cristo, risorto dai morti, con la sua morte ha vinto la morte…”.

+P. Manuel Nin

Esarca Apostolico

         Annunciazione della Santissima Madre di Dio (25 marzo 2020)

                                       Eb 2, 11-18; Lc 1, 24-38

Quest’anno la festa del 25 marzo è un giorno che di nuovo unisce tutti noi, greci di nascita o greci di adozione. Ci unisce nel ringraziamento al Signore, ma soprattutto nella preghiera per il nostro paese, per il nostro mondo, colpiti dal flagello del coronavirus. Un flagello che per giuste disposizioni dello Stato ci obbliga a celebrare questo giorno a casa, in famiglia, da soli forse. Una giornata di festa celebrata nell’isolamento, nella sofferenza, nell’angoscia di una situazione che non si riesce a capire ma soprattutto angoscia per una situazione che ci sovrasta.

Ma senza dimenticare che la festa di oggi è una festa cristiana, la festa cristiana in cui celebriamo il fondamento della nostra fede nel Signore Gesù. Celebriamo quel giorno in cui “il Verbo si è fatto carne”, si è fatto uno di noi. Lui il Figlio eterno del Padre, si incarna dallo Spirito Santo e dalla sempre Vergine Maria. E la Sua incarnazione continua a farsi presente in mezzo a noi attraverso l’annuncio del Vangelo, attraverso la Chiesa, che è sacramento della presenza del Signore in mezzo a noi, attraverso i Santi Misteri, attraverso i fratelli.

E nei nostri giorni di isolamento, di sofferenza, di dolore, ma anche di speranza (questa non dovrebbe mancarci mai, come dono del Signore), nei nostri giorni dovendo rinunciare e privarci della celebrazione di questa festa nella Chiesa, con i fratelli e le sorelle, come popolo greco di nascita o di adozione, nei nostri giorni il Signore mi sembra che ci chiede tre cose, che faccio mie e ve le propongo:

Sentirci famiglia e Chiesa. Cioè non siamo da soli, isolati, ma siamo una famiglia e una Chiesa. Le chiese rimangono chiuse ma preghiamo in casa, in famiglia sentendoci parte della Chiesa, sentendoci membra della Chiesa. In questo giorno, in famiglia, pregate per la Grecia e per il mondo intero in questo momento di prova.

Aiutare gli altri. Aiutarli nelle loro necessità, nelle loro malattie ed anche nella loro solitudine. “Quello che avete fatto a uno di questi piccoli, lo avete fatto a me…” ci dice ancora e soprattutto oggi il Signore nel Vangelo. Aiutare gli altri anche con dei gesti piccoli che possono sembrare un niente ma che sono importanti. Anche una telefonata o un messaggio di vicinanza a una persona che è da sola può portare conforto e consolazione. Vi esorto alla generosità in tutto e per tutto.

Essere ubbidienti / docili alle disposizioni dello Stato. In questo momento mi sento di dovervi insistere su questo. Pensate che è per il bene vostro e di tutti. Disposizioni dello Stato che forse non riusciamo a capire bene, che facciamo fatica ad accettare, che ci scombussolano. Ma decisioni ripeto necessarie per il nostro bene e quello di tutti i cittadini greci e del mondo intero. Nella tradizione bizantina, nella celebrazione liturgica, preghiamo per i nostri governanti e le autorità… Una forma di preghiera in questi tempi sarà sicuramente l’accogliere in ubbidienza e rispetto le disposizioni disciplinari date.

“Il Verbo si è fatto carne”… Chiediamo al Signore che in questa festa ci dia di essere, nel dolore e nella sofferenza forse, ma sempre uomini e donne di speranza. Perché “Il Verbo si è fatto carne, ed ha abitato ed abita in mezzo a noi”.

Σήμερον τῆς σωτηρίας ἡμῶν τὸ Κεφάλαιον, καὶ τοῦ ἀπ' αἰῶνος Μυστηρίου ἡ φανέρωσις, ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, Υἱὸς τῆς Παρθένου γίνεται, καὶ Γαβριὴλ τὴν χάριν εὐαγγελίζεται. Διὸ σὺν αὐτῷ τῇ Θεοτόκῳ βοήσωμεν· Χαῖρε Κεχαριτωμένη, ὁ Κύριος μετὰ σοῦ.

Εφέτος, η Γιορτή της εικοστής πέμπτης Μαρτίου είναι μία μέρα που ενώνει και πάλι όλους εμάς, Έλληνες γεννημένους και Έλληνες της υιοθεσίας. Μας ενώνει στην ευγνωμοσύνη μας προς τον Κύριο, αλλά προπάντων στην προσευχή για τη χώρα μας, για όλο τον κόσμο, χτυπημένους από την μάστιγα του κορωναϊού. Είναι μία μάστιγα, η οποία με σωστές διατάξεις από το Κράτος μας υποχρεώνει να γιορτάσουμε την ημέρα αυτή στο σπίτι, στην οικογένειά μας, ίσως και ολομόναχοι. Ζούμε μία πανηγυρική μέρα μέσα στην απομόνωση, μέσα στον πόνο, μέσα στην αγωνία μίας κατάστασης, την οποία δεν κατορθώνουμε να καταλάβουμε, αλλά προπάντων μία αγωνία για μία κατάσταση που μας ξεπερνά.

Ας μην ξεχνάμε ότι η σημερινή γιορτή είναι μία χριστιανική γιορτή κατά την οποία γιορτάζουμε το θεμέλιο της πίστης μας στον Κύριο Ιησού. Γιορτάζουμε την ημέρα κατά την οποία «ο Λόγος έγινε άνθρωπος», έγινε ένας από εμάς. Αυτός, ο αιώνιος Υιός του Πατέρα, ενσαρκώνεται από το Πνεύμα το Άγιο και από την Αειπάρθενο Μαρία. Και η ενσάρκωση Του συνεχίζει να είναι παρούσα ανάμεσά μας, διαμέσου του κηρύγματος του Ευαγγελίου, διαμέσου της Εκκλησίας, η οποία είναι Ιερό Μυστήριο του Κυρίου ανάμεσά μας, διαμέσου των Ιερών Μυστηρίων, διαμέσου των αδελφών μας.

Και κατ’ αυτές τις μέρες της απομόνωσης, της αγωνίας, του πόνου, αλλά και της ελπίδας (αυτή δεν πρέπει ποτέ να μας λείπει ως δώρο του Κυρίου), οφείλοντας να στερηθούμε από την τέλεση αυτής της γιορτής στο Ναό μας, με τους αδελφούς και τις αδελφές μας, ως ελληνικός λαός γεννημένος ή υιοθετημένος, κατά τις μέρες αυτές επαναλαμβάνω μου φαίνεται ότι ο Κύριος μας ζητά τρία πράγματα, τα οποία υιοθετώ και εγώ και σας τα προτείνω:

Να αισθανόμαστε οικογένεια και Εκκλησία. Δηλαδή ότι δεν είμαστε μόνοι, απομονωμένοι, αλλά αποτελούμε μία οικογένεια και μία Εκκλησία. Οι ναοί μας παραμένουν κλειστοί, αλλά προσευχόμαστε στο σπίτι μας, με την οικογένειά μας, αισθανόμενοι μέλη της Εκκλησίας μας αισθανόμενοι ως προέκταση της Εκκλησίας. Κατά την ημέρα αυτή στην οικογένειά σας, προσευχηθείτε για την Ελλάδα μας, και για τον κόσμο όλο μέσα στη σκληρή αυτή δοκιμασία.

Να βοηθάμε τους άλλους. Να τους βοηθούμε στις ανάγκες τους, στις αρρώστιες τους, και επίσης στη μοναξιά τους. «Αυτό που κάνατε σε ένα από αυτούς τους μικρούς αδελφούς μου, σε μένα το κάνατε…» μας λέει ακόμα και προπάντων σήμερα ο Κύριος στο Ευαγγέλιο. Να βοηθάμε τους άλλους ακόμα και με μικρές χειρονομίες, οι οποίες ίσως φαίνονται μηδενικές, αλλά έχουν τη σπουδαιότητά τους. Ακόμα και ένα τηλεφώνημα  ή ένα φιλικό μήνυμα σε κάποιο απομονωμένο πρόσωπο μπορεί να προσφέρει ανακούφιση και παρηγοριά.  Σας προτρέπω στη γενναιοδωρία σε όλα και για όλους.

Να είμαστε υπάκουοι και πειθαρχικοί στις διατάξεις του Κράτους. Κατά την παρούσα στιγμή αισθάνομαι το καθήκον να επιμείνω πάνω σ’ αυτό. Σκεφθείτε ότι είναι για το καλό το δικό σας και για το καλό όλων. Πρόκειται για διατάξεις του Κράτους, τις οποίες ίσως δεν κατορθώνουμε να καταλάβουμε καλά, τις οποίες με δυσκολία τις δεχόμαστε, οι οποίες μας αναστατώνουν. Αλλά, επαναλαμβάνω, πρόκειται για αποφάσεις απαραίτητες για το καλό μας, και για το καλό όλων των πολιτών της Ελλάδος και του κόσμου όλου. Στην βυζαντινή παράδοση κατά τη θεία λατρεία, προσευχόμαστε «υπέρ των αρχόντων ημών», για την πολιτική εξουσία… Μία μορφή αυτής της προσευχής μας, κατά τις μέρες αυτές, θα είναι ασφαλώς και η προσαρμογή μας, η υπακοή και ο σεβασμός μας προς τις πειθαρχικές αυτές διατάξεις.

«Ο Λόγος έγινε άνθρωπος…» Κατά τη σημερινή γιορτή ας ζητήσουμε από τον Κύριο να μας αξιώσει, μέσα στον πόνο και στη δοκιμασία να παραμείνουμε άντρες και γυναίκες ελπίδας. Γιατί: «Ο Λόγος έγινε άνθρωπος, και κατασκήνωσε και κατοικεί ανάμεσά μας».  Αμήν

Σήμερον τῆς σωτηρίας ἡμῶν τὸ Κεφάλαιον, καὶ τοῦ ἀπ' αἰῶνος Μυστηρίου ἡ φανέρωσις, ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, Υἱὸς τῆς Παρθένου γίνεται, καὶ Γαβριὴλ τὴν χάριν εὐαγγελίζεται. Διὸ σὺν αὐτῷ τῇ Θεοτόκῳ βοήσωμεν· Χαῖρε Κεχαριτωμένη, ὁ Κύριος μετὰ σοῦ.