Domenica III di Matteo

Ordinazione Tamas Erdei a Mariapocs 25 giugno 2017.

(Rm 5, 1-10; Mt 6,22-33)

Benedetto il nostro Dio, ora e sempre e nei secoli dei secoli. Amin.

Due brani della Sacra Scrittura ci sono stati proclamati nella liturgia di questa domenica: quello della lettera di san Paolo ai Romani, e il brano del vangelo di Matteo. Nella lettura del testo paolino abbiamo sentito come l’Apostolo ci mette di fronte al ruolo centrale ed unico, insostituibile di Cristo nel nostro cammino di fede. Presso di Lui siamo in pace con Dio, per mezzo suo siamo raffermati nella speranza, speranza fondata sull’amore di Dio versato gratuitamente nei nostri cuori; amore di Dio, ancora, manifestato pienamente quando Lui stesso, Cristo, è morto per noi, diventando così riconciliazione e vita per coloro che confessano il suo Nome. Nel Vangelo, poi, il Signore ci ha fatto una vera didascalia di alcuni aspetti della vita cristiana: l’occhio come lucerna del corpo; l’unico servizio all’unico Signore e quindi l’apertura alla gratuità nei confronti della vita cristiana. Sono già due settimane che nella nostra liturgia quotidiana ci accompagna il Sermone della Montagna nel vangelo di Matteo; tutto un programma esigente di vita cristiana, di vita in Cristo, per ognuno di noi.

La lucerna del corpo è l'occhio, abbiamo sentito poco fa nei primi versetti del Vangelo. L’occhio come lucerna, lampada che illumina tutto il corpo, visto come immagine dello sguardo interiore ed esteriore dell’uomo, del cristiano, aperto alla luce di Cristo. Lui, Cristo Signore, luce del mondo, può venire recepito o oscurato in noi, nelle nostre vite come cristiani. L’accettazione di Cristo e del suo Vangelo, oppure il loro rifiuto, sono il cammino di luce o di tenebra in cui l’uomo, il cristiano può camminare. La luce dell’occhio di ogni cristiano è sempre ed unicamente il Vangelo di Cristo; attraverso di esso guardiamo noi stessi e gli altri.

Nessuno può servire a due padroni... Non potete servire a Dio e a mammona. Il Vangelo ci ha presentato poi l’immagine dell’impossibile servizio a due padroni. Il Signore ci pone di fronte a una realtà ben presente, ben viva nella nostra esistenza come uomini e molto di più come cristiani: nessuno di noi può servire, può essere fedele a Dio e a mammona; nessuno di noi può essere fedele a Cristo e al suo Vangelo di vita e allo stesso tempo essere fedele a tante cose che portano alla schiavitù e alla morte. Ciò vorrà dire, non lo dimentichiamo, che nessuno di noi potrà essere fedele al Vangelo che ci chiede di dare gratuitamente e allo stesso tempo indurire il cuore verso il prossimo; nessuno di noi potrà essere fedele al Vangelo che ci chiede di essere costruttori di pace e allo stesso tempo istigare in noi e negli altri la divisione, la discordia o semplicemente bloccare qualsiasi cammino di riconciliazione; nessuno di noi potrà essere fedele al Vangelo che ci chiede la mansuetudine, la purezza di cuore e allo steso tempo essere chiusi all’amore e al rispetto dell’altro in tutti i livelli della sua esistenza umana e cristiana. Il peccato è o comincia ad essere sicuramente nella ricerca, nel profondo del nostro cuore, nel nostro agire, di questa doppia convivenza, di questo doppio falso servizio.

Per questo vi dico: per la vostra vita non affannatevi di quello che mangerete o berrete... Non vale forse la vita più del cibo e il corpo più del vestito? Il Signore ci esorta a non affannarci per quelle cose che non possono prendere mai il primo posto del nostro interesse, soprattutto per coloro che abbiamo sentito la sua chiamata ad un servizio nella Chiesa. Una chiamata, teniamolo presente, che è e sarà esigente ad ogni momento della nostra vita; una esigenza, pero, che viene sempre aiutata dalla gratuità del dono di Dio, dalla gratuità del suo amore. Lui che dà gratuitamente agli uccelli il loro cibo, che veste di bellezza i fiori, il mondo, la creazione, ci chiede soltanto di cercare prima Lui, il suo regno e la sua giustizia; tutto l’altro ci viene dato. La vita non vale forse più del cibo...? sentivamo poco fa nel Vangelo. La Vita, cioè Colui che è la Vita, non vale forse molto più dei nostri piccoli o grandi affanni? Cristo Dio nostro, datore di vita, ci dà di aprire i nostri occhi alla sua luce, affinché essi diventino, in Lui che è la Luce, la lucerna che illumina i nostri passi.

        In questa nostra celebrazione ci sarà l’ordinazione di p. Tamas Erdei. Per il dono e la venuta dello Spirito Santo invocato nell’imposizione delle mani del vescovo, Tamas sarà ordinato sacerdote.

-       Verrà presentato al vescovo dalla Chiesa.

-       Farà tre giri attorno all’altare, attorno al Cristo morto e risorto per noi, baciandolo. Tre giri che significano il su impegno a servire ed annunciare Cristo ed il suo Vangelo. E a farlo in questa Chiesa greco cattolica in Ungheria.

-       L’imposizione delle mani da parte del vescovo avverrà con il candidato inginocchiato toccando l’altare. Toccando Cristo. E con tre preghiere: La grazia divina che ha sempre guarito de debolezze e rimpiazzato le mancanze, ha designato il piissimo diacono N. per il sacerdozio. Preghiamo per lui affinché venga su di lui la grazia dello Spirito Santo. Questa preghiera in qualche modo racchiude già tutto quello che si chiede. Ma il vescovo specifica ancora in un’altra delle preghiere: Riempie del dono dello Spirito Santo costui che ti sei scelto per il sacerdozio affinché rimanga irreprensibile davanti al tuo altare, annunci il Vangelo del Regno, adempia il ministero della parola della verità, ti offra doni e sacrifici spirituali, rinnovi il tuo popolo nel lavacro della rigenerazione; affinché lui stesso possa andare incontro del nostro grande Dio e Salvatore Gesù Cristo, tuo unico Figlio, nel giorno della sua seconda venuta e riceva dalla tua bontà la ricompensa del suo servizio.

Domenica II di Mateo (18 giugno 2017)

                                            (Rm 2, 10-16; Mt 4, 18-23)

Benedetto il nostro Dio, ora e sempre e nei secoli dei secoli. Amin.

Sigillato il sepolcro dai giudei e custodendo i soldati il tuo corpo santo, sei risorto il terzo giorno, o Salvatore, e hai dato la vita al mondo. Questo testo che abbiamo cantato nel tropario domenicale è quello che celebriamo oggi, domenica, ed ogni domenica; celebriamo cioè la risurrezione di nostro Signore il terzo giorno dai morti. Lui, provvidente e amante degli uomini, proprio a causa del suo amore consegnò se stesso alla morte per liberarcene e darci la vita.

Due brani della Sacra Scrittura ci sono stati proclamati nella liturgia di questa domenica: quello della lettera di san Paolo ai Romani, e il brano del vangelo di Matteo. Nella lettura del testo paolino abbiamo sentito come l’Apostolo augura i doni spirituali della gloria, l’amore e la pace a tutti gli uomini, giudei o greci, senza nessun tipo di accezione di persone perché in Dio, come dice lo stesso Paolo, non c’è parzialità. Dopo l’incarnazione, la passione, la morte e la risurrezione del Signore l’unico criterio nel giudizio è il Vangelo.

La narrazione del Vangelo, poi, nel capitolo 4 di San Matteo, ci ha presentato in due scene parallele e consecutive la vocazione di Pietro e di Andrea, e poi di Giacomo e Giovanni. Costui è uno dei passi più belli di Matteo; nella semplicità della narrazione, l’evangelista dipinge di forma molto fine la chiamata fatta dal Signore e la risposta data dai pescatori galilei. Tanti sono i passi evangelici narrati accanto al mare di Galilea e in modo speciale con scene di Gesù sulla barca, nel mare. Nel vangelo odierno, Gesù passa accanto al mare, vede i pescatori, li chiama; essi, lasciate le loro cose -reti, barche, il padre- seguono Gesù. La narrazione, poi, si conclude ancora con l’indicazione che Gesù insegna nelle sinagoghe, predica la Buona Novella, guarisce gli infermi. Due momenti importanti, quindi, nel brano odierno: da una parte Gesù che vede i pescatori e li chiama; dall’altra essi, i pescatori che immediatamente -forma ripetuta dall’evangelista per le due copie di fratelli- immediatamente lasciano quello che hanno tra le mani e lo seguono.

Vorrei soffermarmi in un punto soltanto; non tanto nel fatto della chiamata di Gesù ma sull’obiettivo ed il contenuto della chiamata. A che cosa chiama Gesù i discepoli? A diventare che cosa? Il Vangelo dice che i quattro, Pietro ed Andrea, Giacomo e Giovanni erano pescatori; e Gesù li chiama proprio per farli pescatori di uomini. Si direbbe che Gesù cambia semplicemente l’oggetto di quello che essi già sono: da semplici pescatori ne fa pescatori di uomini. Il mestiere di pescatore è sicuramente molto bello, ma si può dire che è uno di quelli il cui successo è più a rischio; una pesca abbondante dipende da tante cose: le condizioni del mare, il gettare le reti sul posto giusto, i movimenti dei branchi dei pesci... In gran parte si direbbe che non dipende dal pescatore; costui getta le reti e poi dopo alcune ore le leva. Lui, però, sa di solito, dalla sua esperienza, quando, dove e come gettare le reti per portare i pesci sulla barca.

I quattro pescatori di Galilea, chiamati a diventare pescatori di uomini, quando lasciarono le reti, le barche e il loro padre, non capirono cosa significherebbe per loro diventare pescatori di uomini; essi seguirono Gesù. Sarà accanto a lui che capiranno che diventare pescatori di uomini vuol dire servire e non essere serviti; capiranno che vuol dire perdonare settanta volte sette; capiranno che vuol dire essere misericordiosi, compassionevoli, fattori di pace... capiranno pure che si può scandalizzare di lui..., che lo si può tradire. Sarà lungo la loro vita di discepoli accanto al Signore che lentamente capiranno il quando, il dove ed il come gettare le loro reti per portare i nuovi pesci sulla barca, cioè per portarli a Cristo. Guardate che nella grande maggioranza di volte che nei Vangeli si parla di scene di pesca o attorno al mare di Galilea, quasi sempre Gesù è sulla barca: è sulla barca quando si scatena la tempesta... è sulla barca quando insegna gli uomini che sono sulla riva... parte su una barca per andare ad un luogo deserto per pregare... Dopo la sua risurrezione dai morti, poi, Gesù non già dalla barca ma dalla riva del mare continua a guidare nella loro pesca coloro che sono sulla barca, proprio i discepoli chiamati nel vangelo di oggi a diventare pescatori di uomini. Lungo la loro vita quindi accanto al Signore i discepoli lentamente hanno capito il quando, il dove ed il come gettare le loro reti; ma hanno capito anche che a guidarli in questo quando, in questo dove ed in questo come c’è sempre un Altro che è sempre nella riva del lago e a cui portano il frutto della loro pesca.

Il Signore passa, ci guarda e ci chiama a diventare suoi discepoli; questa sua chiamata per noi suppone un lasciare tante cose -le nostre reti, le nostre barche... e un andare con lui, accanto a lui per imparare sì sicuramente un quando, un dove ed un come gettare le nostre reti, ma soprattutto per imparare che pescatori di uomini, per i quattro pescatori galilei e per ognuno di noi vorrà dire un portare a Lui, il Signore della barca ed il Signore del mare, il frutto del nostro lavoro.

A Lui la gloria assieme al Padre ed allo Spirito Santo nei secoli. Amin.

B’ KYRIAKH TOY MATΘΑΙΟΥ 18 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017

(Ρωμ. 2 10-16’ Ματθ. 4, 18-23)

«Του λίθου σφραγισθέντος υπό των Ιουδαίων, και στρατιωτών φυλασσόντων τον άχραντόν σου σώμα, ανέστης τριήμερος, Σωτήρ, δωρούμενος τω κόσμω την ζωήν». Το κείμενο αυτό το οποίο ψάλαμε ως κυριακάτικο τροπάριο, είναι αυτό που τελούμε σήμερα, Κυριακή όπως και κάθε Κυριακή, δηλαδή ότι εορτάζουμε την ανάσταση του Κυρίου μας την τρίτη μέρα από τους νεκρούς. Αυτός ο οποίος προβλέπει και αγαπά τους ανθρώπους εξαιτίας ακριβώς της αγάπη του, παρέδωσε τον εαυτό του στον θάνατο για να μας απελευθερώσει από τον θάνατο και να μας δώσει τη ζωή.

Δύο κείμενα της Αγίας Γραφής ακούσαμε σήμερα στη θεία λειτουργία της Κυριακής: ένα από την επιστολή του Αποστόλου Παύλου προς τους Ρωμαίους, και ένα από το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο. Στην ανάγνωση του παυλικού κειμένου ακούσαμε με  ποιο τρόπο ο Απόστολος εύχεται τα πνευματικά δώρα της δόξας, της αγάπης και της ειρήνης σε όλους τους ανθρώπους, Ιουδαίους και Έλληνες χωρίς κανένα ίχνος προσωποληψίας, γιατί όπως λέει ο ίδιος ο Απόστολος Παύλος για τον Θεό δεν υπάρχει προσωποληψία. Μετά από την ενσάρκωση τα σεπτά πάθη, τον θάνατο και την ανάσταση του Κυρίου μας, το μοναδικό κριτήριο για την κρίση κάθε ανθρώπου είναι το Ευαγγέλιο.

Έπειτα η διήγηση του Ευαγγελίου στο τέταρτο κεφάλαιο του Ευαγγελιστού Ματθαίου μας παρουσίασε σε δύο παράλληλες και διαδοχικές σκηνές, την κλήση του Πέτρου και του Ανδρέα και έπειτα του Ιακώβου και του Ιωάννη. Πρόκειται για δύο από τις ωραιότερες παραγράφους του Ευαγγελιστού Ματθαίου μέσα στην απλότητα της διήγησης ο ευαγγελιστής περιγράφει με πολύ λεπτό τρόπο το κάλεσμα που έκανε ο Κύριος και την απάντηση που έδωσαν οι ψαράδες της Γαλιλαίας. Είναι πολλές οι Ευαγγελικές διηγήσεις για τη θάλασσα της Γαλιλαίας και ιδιαίτερα για σκηνές του Ιησού πάνω στη βάρκα μέσα σ’ αυτήν. Στο σημερινό ευαγγέλιο ο Ιησούς περνά δίπλα από τη θάλασσα βλέπει τους ψαράδες και τους προσκαλεί. Αυτοί, αφού αφήσουν τα πράγματά τους, τα δίχτυα τους, τις βάρκες και τον πατέρα τους, ακολουθούν τον Ιησού. Έπειτα η διήγηση καταλήγει ακόμα με την ένδειξη ότι ο Ιησούς διδάσκει, στις συναγωγές, κηρύττει το Χαρμόσυνο Άγγελμα, θεραπεύει τους ασθενείς. Επομένως έχουμε στη σημερινή ευαγγελική περικοπή δύο σπουδαίες στιγμές: από τη μία πλευρά τον Ιησού, ο οποίος βλέπει τους ψαράδες και τους καλεί, από την άλλη αυτούς τους ψαράδες οι οποίοι αμέσως αφήνουν ότι έχουν στα χέρια τους και τον ακολουθούν.

Θα ήθελα να επιμείνω μονάχα σε ένα σημείο, όχι τόσο στο γεγονός του καλέσματος του Ιησού, αλλά στο αντικείμενο και στο περιεχόμενο αυτού του καλέσματος. Για ποιο λόγο ο Ιησούς καλεί τους μαθητές του: για να γίνουν τι? Το Ευαγγέλιο λέει ότι οι τέσσερις, ο Πέτρος ο Ανδρέας, ο Ιάκωβος και ο Ιωάννης ήταν ψαράδες και ο Ιησούς τους καλεί ακριβώς για να τους κάνει ψαράδες ανθρώπων. Θα έλεγε κανείς ότι ο Ιησούς απλώς αλλάζει το αντικείμενο αυτού του οποίου ήδη αυτοί είναι: από απλούς ψαράδες τους κάνει ψαράδες ανθρώπων. Το επάγγελμα του ψαρά είναι ασφαλώς πολύ ωραίο αλλά μπορούμε να πούμε ότι είναι από τα επαγγέλματα εκείνα των οποίων η επιτυχία βρίσκεται σε μεγαλύτερο κίνδυνο. Ένα άφθονο ψάρεμα εξαρτάται από πολλά πράγματα, την κατάσταση της θάλασσας, το σωστό ρίξιμο των διχτυών, τα ρεύματα της πορείας των ψαριών….

Κατά πολύ θα μπορούσαμε να πούμε ότι η επιτυχία του ψαρέματος δεν εξαρτάται από τον ψαρά αυτός ρίχνει τα δίχτυα και μετά από λίγες ώρες τα σηκώνει. Αυτός όμως κατά κανόνα, χάρη στην εμπειρία του, γνωρίζει πότε, που και πως θα ρίξει τα δίχτυα του, για να μαζέψει ψάρια στη βάρκα του.

Οι τέσσερις ψαράδες της Γαλιλαίας καλεσμένοι να γίνουν ψαράδες ανθρώπων, όταν άφησαν τα δίχτυα, τις βάρκες  τον πατέρα τους, δεν κατάλαβαν τι σήμαινε γι’ αυτούς να γίνουν ψαράδες ανθρώπων, ακολούθησαν τον Ιησού. Βρισκόμενοι κοντά του θα καταλάβουν ότι ψαράδες ανθρώπων σημαίνει να υπηρετούν και όχι να υπηρετούνται, θα καταλάβουν τι σημαίνει να συγχωρούν εβδομήντα φορές επτά θα καταλάβουν τι σημαίνει να είναι φιλεύσπλαχνοι, ελεήμονες ειρηνοποιοί… θα καταλάβουν επίσης ότι είναι δυνατό να σκανταλιστούν από αυτόν…. Ότι είναι δυνατό να τον προδώσουν. Ζώντας τη ζωή τους ως μαθητές στο πλευρό του Κυρίου θα καταλάβουν σιγά σιγά πότε που και πώς να ρίχνουν τα δίχτυα τους, για να πιάσουν νέα ψάρια στη βάρκα τους, δηλαδή να τα οδηγούν στον Χριστό. Προσέξτε ότι τις περισσότερες φορές κατά τις οποίες στα Ευαγγέλια γίνεται λόγος για ψάρεμα ή γύρω από τη θάλασσα της Γαλιλαίας σχεδόν πάντοτε ο Ιησούς βρίσκεται πάνω στη βάρκα: εκεί βρίσκεται όταν ξεσπά η καταιγίδα… εκεί βρίσκεται όταν διδάσκει στα πλήθη, που βρίσκονται στην ακτή…. πάνω σε μια βάρκα αναχωρεί για να πάει σε έρημο τόπο για να προσευχηθεί… Μετά από την ανάστασή του από τους νεκρούς, στη συνέχει ο Ιησούς όχι πια από τη βάρκα αλλά από την ακτή της θάλασσας συνεχίζει να κατευθύνει το ψάρεμα εκείνων που βρίσκονται πάνω στη βάρκα, δηλαδή ακριβώς των μαθητών εκείνων, οι οποίοι στο σημερινό ευαγγέλιο καλούνται να γίνουν ψαράδες ανθρώπων. Επομένως κατά τη ζωή τους στο πλευρό του Διδασκάλου τους, οι μαθητές σιγά σιγά κατάλαβαν το πότε, το που και το πώς να ρίχνουν τα δίχτυα τους, αλλά κατάλαβαν επίσης ότι ο οδηγός τους σ’ αυτό το πότε, σ’ αυτό το που και σ’ αυτό το πώς είναι πάντοτε ένα Άλλος ο οποίος βρίσκεται πάντοτε στην ακτή της λίμνης, και στον οποίο φέρνουν τον καρπό τους ψαρέματός τους.

Ο Κύριος περνά,  μας κοιτάζει και μας καλεί να γίνουμε μαθητές του αυτό το κάλεσμά του προϋποθέτει και για μας να αφήσουμε τόσα πράγματα, (τα δίχτυα μας τις βάρκες μας… σημαίνει επίσης να βαδίσουμε μαζί του, στο πλευρό του, για να μάθουμε με βεβαιότητα το πότε, το που, και το πώς πρέπει να ρίχνουμε τα δίχτυα μας, αλλά προπάντων για να μάθουμε ότι ψαράδες ανθρώπων για τους τέσσερις ψαράδες της Γαλιλαίας και για τον καθένα από εμάς σημαίνει να φέρνουμε σ’ Αυτόν στον Κύριο της βάρκας και στον Κύριο της θάλασσας, τον καρπό της εργασίας μας.

Σ’ Αυτόν η δόξα, μαζί με τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα, στους αιώνες των αιώνων. Αμήν

Lunedì dello Spirito Santo (5/06/2017)

                                             (Ef 5,8-19; Mt 18, 10-20)

Benedetto il nostro Dio, che ci fa il dono del suo Santo Spirito, ora e sempre e nei secoli dei secoli.

        Carissimi, ci siamo radunati stamane in questa chiesa cattedrale, la nostra chiesa cattedrale, per lodare il Signore, per celebrare i Santi Misteri.

        Una celebrazione durata due giorni e che si concluderà col vespro di questa sera. Celebriamo l’amore di Dio Padre, la grazia abbondante e gratuita del Signore nostro Gesù Cristo, e la comunione dello Spirito Santo. E celebriamo la nostra fede in questa chiesa cattedrale dedicata alla Santissima Trinità, la nostra cattedrale, il luogo dove ascoltiamo la Parola di Dio, dove abbiamo ricevuto e riceviamo i sacramenti, il luogo dove ognuno di noi e tutti insieme siamo e diventiamo Chiesa, Chiesa di Cristo.

        E la Parola di Dio nella festa odierna è molto bella, ricca ed esigente. E lo è perché ci sottolinea tre aspetti che vorrei brevemente sottolineare:

L’apostolo Paolo ci ha proposto tre verbi in modo imperativo, ricordateli: Comportatevi perciò come i figli della luce… Cercate ciò che è gradito al Signore… Vigilate dunque attentamente sulla vostra condotta… Paolo ci vuole cristiani che agiscono come tali, che cercano, che vigilano, che vegliano sulla propria vita cristiana. Comportarci come figli della luce, cercare e vigilare, secondo le parole di Paolo, vorrà dire agire e vivere secondo il Vangelo di Cristo. Un vangelo che non soltanto ci propone ma ci esige una vita di amore, di carità, di perdono. Un amore anche verso i nemici; una carità verso tutti; un perdono fino a settanta volte sette.

Il Vangelo ci ha dato la parabola della pecora smarrita. Una parabola che indica sì che ognuno di noi in qualche momento o situazione della nostra vita possiamo smarrirci in tanti modi. Ma una parabola che ci indica che il Signore, il pastore, continuerà sempre a cercarci, a caricarci sulle sue spalle e a riportarci all’ovile, nella sua misericordia, nel suo amore incommensurabile. Ma è una parabola detta anche per ognuno di noi cristiani, chiamati anche ad accorgerci che il fratello perduto c’è, che è e che cammina accanto a noi, e che anche noi lo dobbiamo caricare sulle nostre spalle. Questa è una parola del Vangelo che il Signore dà anche ad ognuno che non soltanto lo ascoltiamo, ma vogliamo anche viverlo: “il Padre vostro celeste non vuole che si perda neanche uno solo di questi piccoli”.

“Svègliati, o tu che dormi, dèstati dai morti e Cristo ti illuminerà”. Lasciamo che questa Parola rimanga oggi nel nostro cuore, sicuri che il Signore Cristo sarà sempre la nostra luce, il nostro pastore, nei momenti di luce e in quelli che sembrano di tenebra, nei momenti di croce e in quelli di risurrezione. Amin.

ΔΕΥΤΕΡΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ

5 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017

(Εφεσ. 5,8-19 Ματθ. 18, 10-20)

          Ευλογημένος να είναι ο Θεός μας, ο οποίος μας κάνει το δώρο του Αγίου Πνεύματος του, τώρα και πάντοτε, και στους αιώνες των αιώνων.

Αγαπημένα μου αδέλφια, συναθροισθήκαμε σήμερα το πρωί σ’ αυτόν τον καθεδρικό ναό, τον δικό μας καθεδρικό ναό, για να δοξάσουμε τον Κύριο, και να τελέσουμε τα Ιερά Μυστήρια.

Πρόκειται για μία πανήγυρη, που διαρκεί δύο μέρες, και θα συμπληρωθεί με τον εσπερινό αυτής της βραδιάς. Πανηγυρίζουμε την αγάπη του Θεού Πατέρα, την πλουσιοπάροχη και χαρισματική  δωρεά του Κυρίου μας, Ιησού Χριστού, και την κοινωνία του Αγίου Πνεύματος. Σήμερα πανηγυρίζουμε την πίστη μας μέσα σ’ αυτόν τον καθεδρικό ναό αφιερωμένο στην Παναγία Τριάδα, τον δικό μας καθεδρικό ναό, τον ιερό χώρο όπου ακούμε τον Λόγο του Θεού και όπου λαβαίνουμε τα ιερά μυστήρια, τον ιερό χώρο όπου ο καθένας μας και όλοι μαζί, είμαστε και γινόμαστε Εκκλησία, η Εκκλησία του Χριστού.

Και ο Λόγος του Θεού κατά τη σημερινή γιορτή είναι πολύ ωραίος, πλούσιος και απαιτητικός. Και είναι όλα αυτά γιατί μας υπογραμμίζει τρεις απόψεις τις οποίες επιθυμώ με συντομία να υπογραμμίσω:

Ο Απόστολος Παύλος μας προτείνει τρία ρήματα στην προστακτική, ας τα θυμηθούμε: Να ζείτε, λοιπόν, σαν άνθρωποι που ανήκουν στο φως…. Να εξετάζετε τι αρέσει στον Κύριο…. Να συμμετέχετε στα σκοτεινά και ανώφελα έργα των άλλων…

Ο Απόστολος Παύλος μας θέλει χριστιανούς, οι οποίοι ενεργούν ως χριστιανοί, οι οποίοι αναζητούν αγρυπνούν και φροντίζουν για τη χριστιανική ζωή τους. Να συμπεριφερόμαστε σαν παιδιά του φωτός, σύμφωνα με τις  λέξεις του Αποστόλου Παύλου, σημαίνει να ενεργούμε και να ζούμε σύμφωνα με το Ευαγγέλιο του Χριστού. Ένα Ευαγγέλιο το οποίο όχι απλά μας προτείνει αλλά απαιτεί από εμάς μία ζωή αγάπης, φιλανθρωπίας, συγνώμης. Μία αγάπη ακόμα και προς τους εχθρούς μας, μία φιλανθρωπία προς όλους μία συγνώμη μέχρι εβδομήντα φορές επί επτά.

Το Ευαγγέλιο μας έδωσε την παραβολή του χαμένου προβάτου. Μία παραβολή η οποία μας δείχνει ότι ο καθένας μας, σε κάποια στιγμή ή σε κάποια κατάσταση της ζωής μας μπορεί να χαθεί με τόσους τρόπους. Η ίδια παραβολή μας δείχνει ότι ο Κύριος, ως καλός ποιμένας θα συνεχίσει πάντοτε να μας ψάχνει να μας σηκώνει στους ώμους του, και να μας επαναφέρνει στην ποίμνη του, γεμάτος ευσπλαχνία, μέσα στην απέραντη αγάπη του. Αλλά η παραβολή αυτή αναφέρεται και στον καθένα από εμάς τους χριστιανούς, οι οποίοι είμαστε καλεσμένοι να αντιληφθούμε ότι υπάρχει ο χαμένος αδελφός μας, υπάρχει και βαδίζει δίπλα μας, και οφείλουμε και εμείς να τον σηκώσουμε στους ώμους μας. Αυτός είναι ένας λόγος του Ευαγγελίου, τον οποίο ο Κύριος απευθύνει και στον καθένα μας, όχι μόνο για να τον ακούσουμε, αλλά και για να τον ζήσουμε:

«Ο ουράνιος Πατέρας σας δεν θέλει να χαθεί ούτε ένας, από τους μικρούς αυτούς αδελφούς σας».

«Ξύπνα εσύ που κοιμάσαι, αναστήσου από τους νεκρούς και θα σε φωτίσει ο Χριστός».

Ας αφήσουμε αυτόν τον Λόγο, να μείνει σήμερα μέσα στην καρδιά μας, βέβαιοι ότι ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός θα είναι πάντοτε το φως μας, ο ποιμένας μας στις στιγμές του φωτός και στις στιγμές που φαίνονται σκοτεινές, στις στιγμές του σταυρού και στις στιγμές της αναστάσεως. Αμήν. 

Domenica di Pentecoste (4/06/2017)

                                         (Atti 2,1-11; Gv 7,37-52; 8,12)

Benedetto il nostro Dio, che ci fa il dono del suo Santo Spirito, ora e sempre e nei secoli dei secoli.

Benedetto sei tu, Cristo Dio nostro: tu hai reso sapientissimi i pescatori, inviando loro lo Spirito santo, e per mezzo loro hai preso nella rete l’uni­ver­so. Amico degli uomini, gloria a te.

Carissimi, questo tropario, che abbiamo cantato dalla fine del vespro e che canteremo fino alla conclusione della festa della Pentecoste, raccoglie tutto il mistero che oggi celebriamo, cioè il Dono, il grande Dono di Colui che la liturgia bizantina invoca come Re Celeste, Consolatore, Spirito di Verità... Tesoro di beni, Datore di vita... Un aspetto, che per due volte abbiamo sentito, vorrei sottolineare: Hai iniziato i tuoi discepoli a lingue di genti straniere, perché con esse annunciassero te, Dio Verbo immortale..., ed ancora nel tropario sopra: …hai reso sapientissimi i pestatori…; e ancora in un altro tropario: ha insegnato la sapienza agli illetterati, ha reso teologi i pescatori. Con questa immagine la liturgia mette in evidenza questo grande dono del Santo Spirito: ha reso teologi i pescatori, li ha resi capaci di parlare di Lui. Questo diventare teologi elargito ai pescatori, ai discepoli, ad ognuno di noi per il battesimo, avviene in tre modi: lo Spirito Santo ci fa capaci di parlare di Lui, con Lui, in Lui.

Cosa vuol dire che ci fa capaci di parlare di Lui? Il dono dello Spirito Santo, ricevuto nei sacramenti dell’iniziazione cristiana nella sua pienezza, ci fa capaci di parlare di Dio, di annunziare agli uomini la sua salvezza avvenuta in Cristo suo Figlio e nostro Signore; lo Spirito Santo ci dà la sua fortezza in questo annunzio, ci dà la sua saggezza nel dirlo, nel proclamarlo agli uomini in tutta la sua bellezza e la sua verità, ci dà la sua prontezza nella nostra dedizione a Lui. E’ in questo senso che tutti noi, da pescatori dovremo diventare teologi, la nostra parola dovrà essere -e soltanto- Lui, il Signore ed il suo vangelo.

Cosa vuol dire che ci fa capaci di parlare con Lui? Il dono dello Spirito Santo ci fa aperti all’incontro col Signore nella preghiera, ci fa dono -suscita in noi- l’anelito della preghiera. Questo è un aspetto fondante nella nostra vita come cristiani; saremo annunziatori del Vangelo se -e soltanto- la nostra vita ha un incontro assiduo, umile e personale con Lui nella preghiera. Preghiera che, ce lo indica anche san Paolo nella lettera ai Romani, è un dono dello Spirito: infatti noi non sappiamo che cosa dobbiamo chiedere convenientemente, ma è lo Spirito stesso che prega per noi con gemiti inespressi..; e prosegue ancora Paolo: avete ricevuto lo Spirito di adozione a figli, in unione con il quale gridiamo: Abbà, Padre!

Cosa vuol dire, infine, che ci fa capaci di parlare in Lui? Non intendo altro se non indicare che bisogna che Lui parli, si manifesti in noi, per mezzo di noi. Il nostro parlare, il nostro agire come cristiani -il profondo del nostro cuore- deve essere permeato, pieno di Lui, del Signore. Evangelizzare il nostro dire, il nostro agire, in fondo evangelizzare il nostro cuore, è cosa ardua e tante volte difficile e diventa, per ognuno di noi un dono; un dono, pero, che non ci evita di chiederlo, di accoglierlo e di manifestarlo. Tante volte sarà questo un cammino difficile; forse saremmo capaci di parlare bene di Lui, anche sul Vangelo e col Vangelo; forse saremmo anche fedeli e ferventi in un cammino di preghiera, ma non sempre sarà facile agire in Lui, essere uomini del Vangelo e quindi della verità, del perdono, della riconciliazione, dell’amore.

        Carissimi nell’anafora, al momento dell’epiclesi, il sacerdote invoca, prega, supplica Dio che mandi il suo Santo Spirito su di noi e sui Doni presentati; con quale scopo? Affinché essi, i Doni, diventino Corpo e Sangue di Cristo. Affinché per noi diventino purificazione dell’anima, perdono dei peccati, comunione dello Spirito Santo; in altre parole, affinché noi diventiamo anche corpo e sangue di Cristo. Chiediamo oggi in modo speciale che il dono del Santo Spirito crei in noi un cuore nuovo, un cuore veramente cristiano. Non ci stanchiamo mai di ricominciare nel nostro cammino come cristiani. Lasciamoci ricreare ogni giorno dallo Spirito Santo.

Alla fine della Divina Liturgia faremo le tre grandi preghiere della gonyklisia, in ginocchio, non tanto a modo penitenziale bensì come atteggiamento umile per l’accoglienza -e per essere accolti- dallo Spirito Santo, Signore e Datore di vita.

Benedetto sei tu, Cristo Dio nostro: tu hai reso sapientissimi i pescatori, inviando loro lo Spirito santo, e per mezzo loro hai preso nella rete l’uni­ver­so. Amico degli uomini, gloria a te.

Che il Signore ce ne faccia dono pure a tutti noi, Lui che regna col Padre e lo Spirito Santo e vivificante nei secoli dei secoli. Amin.

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ

4 Ιουνίου 2017

(Πραξ. 2, 1-11 Ίω 7, 37-52 8,12)

Ευλογημένος να είναι ο Θεός μας, ο οποίος μας κάνει το δώρο του Αγίου Πνεύματος, τώρα και πάντοτε και στους αιώνες των αιώνων.

«Ευλογητός εί Χριστέ, ο Θεός ημών: ο πανσόφους τους αλιείς αναδείξας, καταπέμψας αυτοίς το Πνεύμα το Άγιον και δι’ αυτών οικουμένην σαγηνεύσας. Φιλάνθρωπε  δόξα σοι»

Αγαπημένα μου αδέλφια το τροπάριο αυτό, το οποίο ψάλαμε στο τέλος του εσπερινού, και θα το ψέλνουμε μέχρι το τέλος της περιόδου της Πεντηκοστής, περιλαμβάνει όλο το μυστήριο το οποίο σήμερα επιτελούμε δηλαδή το Δώρο, το μεγάλο Δώρο Εκείνου, τον οποίο η βυζαντινή θεία λατρεία επικαλείται, λέγοντας «Βασιλεύ Ουράνιε, Παράκλητε, το Πνεύμα της Αληθείας… ο Θεός των αγαθών, και ζωής Χορηγός….»

Επιθυμώ να υπογραμμίσω μία φράση, την οποία ακούσαμε δύο φορές: Εμύησες τους μαθητές σου σε ξένες γλώσσες, ώστε με αυτές να ανακηρύξουν εσένα, τον αθάνατο Λόγου του Θεού…. Και στο τροπάριο που αναφέραμε μία άλλη φράση «ο πανσόφους τους αλιείς αναδείξας…» και ακόμα ένα άλλο τροπάριο ψέλνει «αγραμμάτους σοφίαν εδίδαξας, αλιείς θεολόγους ανέξειξας».

Με την εικόνα αυτών των εκφράσεων η θεία λατρεία φανερώνει το μεγάλο αυτό δώρο του Αγίου Πνεύματος: τους ψαράδες τους έκανε θεολόγους τους έκανε ικανούς να μιλούν γι’ Αυτόν. Αυτή η ανάδειξη σε θεολόγους, η οποία δόθηκε στους ψαράδες, στους μαθητές, στον καθένα από μας διαμέσου του βαπτίσματος, πραγματοποιείται με τρεις τρόπους: το Άγιο Πνεύμα μας κάνει ικανούς να μιλούμε για Αυτό, με Αυτό και εν Αυτώ.

Τι σημαίνει ότι μας κάνει ικανούς να μιλούμε για Αυτό? Το δώρο τους Αγίου Πνεύματος, το οποίο λαβαίνουμε στα ιερά μυστήρια της ολοκληρωτικής χριστιανικής μυήσεως, μας αξιώνει να μιλούμε για τον Θεό, να κηρύττουμε στους ανθρώπους τη σωτηρία την οποία μας έφερε ο Χριστός, ο Υιός του Πατέρα και Κύριός μας, το Άγιο Πνεύμα σ’ αυτό το κήρυγμα μας δίνει τη δύναμή του, μας δίνει τη σοφία του στη διατύπωσή του, αξιώνοντάς μας να το κηρύττουμε στους ανθρώπους με όλη την ομορφιά του και με όλη την αλήθεια του, μας δίνει το θάρρος του και την αφιέρωσή μας σ’ Αυτό. Με αυτήν την έννοια όλοι εμείς, ψαράδες πρέπει να γίνουμε θεολόγοι , και ο λόγος μας πρέπει να είναι αποκλειστικά Εκείνος, ο Κύριός μας και το Ευαγγέλιό του.

Τι σημαίνει ότι μας κάνει ικανούς να μιλούμε με Αυτό? Το δώρο του Αγίου Πνεύματος μας κάνει ανοικτούς για τη συνάντηση με τον Κύριο, στην προσευχή μας δωρίζει (γεννά μέσα μας), τον πόθο της προσευχής. Αυτή είναι μία θεμελιώδης άποψη της ζωής μας, ως χριστιανοί, θα είμαστε κήρυκες  του Ευαγγελίου εάν (και μόνο τότε), η ζωή μας έχει μία συνάντηση ακατάπαυστη, ταπεινή και προσωπική μαζί Του, στην προσευχή. Μια προσευχή η οποία, όπως μας το υποδείχνει και ο Απόστολος Παύλος στην προς Ρωμαίους επιστολή του, είναι ένα δώρο του Αγίου Πνεύματος: Πραγματικά δεν γνωρίζουμε πως πρέπει να προσευχόμαστε, αλλά αυτό το Πνεύμα μεσιτεύει για μας με στεναγμούς που δεν μπορούν να εκφραστούν με λόγια…. Και ακόμα ο Απόστολος Παύλο συνεχίζει: «ελάβατε το Πνεύμα της υιοθεσίας ως παιδιών του Θεού, χάρη στην οποία υψώνουμε τη φωνή μας: Αβά, Πατέρα».

Τι σημαίνει, τελικά, ότι μας κάνει ικανούς να μιλούμε εν Αυτώ? Δεν εννοώ άλλο, παρά να υποδείξει ότι Εκείνος πρέπει να μιλήσει, να φανερωθεί σ’ εμάς, διαμέσου ημών. Η ομιλία μας, η δραστηριότητά μας, ως χριστιανοί, (το βάθος της καρδιάς μας) πρέπει να εμποτιστούν, να γεμίσουν από Αυτόν από τον Κύριο. Το να ευαγγελίζουμε την ομιλία μας, τη δραστηριότητά μας, δηλαδή το να ευαγγελίζουμε τα βάθη της καρδιάς μας, είναι πράγμα κουραστικό και πολλές φορές δύσκολο, για τον καθένα μας είναι ένα δώρο: αλλά ένα δώρο το οποίο οφείλουμε να το ζητούμε, να το δεχόμαστε και να το φανερώνουμε. Πολλές φορές θα χρειαστεί να κάνουμε μία δύσκολη πορεία: ίσως θα είμαστε ικανοί να μιλούμε καλά για Εκείνον, ακόμα και για το Ευαγγέλιο και με το Ευαγγέλιο: ίσως θα είμαστε και πρόθυμοι σε μία πορεία προσευχής αλλά δεν θα είναι πάντοτε εύκολο να ενεργούμε «εν Αυτώ», να είμαστε άνθρωποι  του Ευαγγελίου, δηλαδή άνθρωποι της αλήθειας, της συγνώμης, της συμφιλίωσης, της αγάπης.

            Αγαπημένα μου αδέλφια, κατά τη στιγμή της επικλήσεως, στη Θεία Λειτουργία ο ιερέας παρακαλεί, προσεύχεται, ικετεύει τον Θεό να στείλει το Άγιο του Πνεύμα σ’ εμάς και στα παρόντα Δώρα. Για ποιο σκοπό όμως?

Ώστε τα Δώρα αυτά να γίνουν το Σώμα και το Αίμα του Χριστού. Ώστε για μας να γίνουν εξαγνισμός της ψυχής, άφεση αμαρτιών, κοινωνία του Αγίου Πνεύματος με άλλες λέξεις: ώστε να γίνουμε κι εμείς σώμα και αίμα του Χριστού. Ας ζητήσουμε κι εμείς σήμερα με ιδιαίτερο τρόπο, ώστε το δώρο του Αγίου Πνεύματος να δημιουργήσει σ’ εμάς μία νέα καρδιά, μια καρδιά πραγματικά χριστιανική. Ας μη κουραζόμαστε ποτέ να ξαναρχίζουμε την πορεία μας ως χριστιανοί. Ας αφήσουμε τον εαυτό μας να αναδημιουργείται καθημερινά από το Άγιο Πνεύμα.

Στο τέλος αυτής της Θείας Λειτουργίας θα υψώσουμε τις τρεις μεγάλες ευχές της γονυκλισίας, γονατιστοί, όχι τόσο σε ένδειξη μετανοίας, αλλά περισσότερο σε ένδειξη ταπεινής υπόκλισης, για να υποδεχθούμε, και να γίνουμε δεκτοί από το Άγιο Πνεύμα, τον Κύριο και Ζωοδότη.

«Ευλογητός ει Χριστέ, ο Θεός ημών: ο πανσόφους τους αλιείες αναδείξας, καταπέμψας αυτοίς το Πνεύμα το Άγιον   και δι’ αυτών την οικουμένην σαγηνεύσας. Φιλάνθρωπε, δόξα σοι».

            Είθε ο Κύριος να κάνει και σε όλους εμάς το ίδιο δώρο, Αυτός που βασιλεύει μαζί με τον Πατέρα και με το Πνεύμα το Άγιο και Ζωοποιό, στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.

Lettera pastorale aprile-maggio 2017

Il 16 aprile abbiamo celebrato la Pasqua, la risurrezione del Signore nostro Gesù Cristo. Lungo la Settimana Santa abbiamo vissuto e celebrato l’amore sconfinato del Signore per gli uomini, per ognuno di noi, che malgrado le nostre paure, i nostri tradimenti, il nostro rinnegarlo per timore, per sfiducia, ci sappiamo pero perdonati, amati e redenti da Lui e con Lui risuscitati a vita nuova. Le celebrazioni liturgiche dei giorni santi ci hanno portato a vivere il mistero della nostra fede, hanno radunato dei fedeli che nella nostra chiesa della Santissima Trinità o nelle altre chiese e cappelle dell’Esarcato hanno celebrato e vissuto la loro fede. Molti o pochi siano stati i fedeli presenti, essi sono sempre una benedizione, un dono del Signore per il nostro Esarcato. Il grande peccato che il Signore rimprovera a Davide è quello del censimento del suo popolo, cioè il misurare le proprie forze, dimenticando il dono, la grazia del Signore verso il suo popolo. Delle volte pure noi potremmo cadere in questa tentazione, in questo peccato, cioè di censire, di contare, quanti siamo, quanti eravamo…, fatto che ci potrebbe portare o all’orgoglio -e credo che non sia il nostro caso- o alla disperazione e allo sconforto. Ringrazio il Signore che in questa mia prima Quaresima, Settimana Santa e Pasqua all’Esarcato mi ha fatto vedere come la nostra Chiesa è viva, nelle celebrazioni domenicali e nelle grandi feste, nella gioia festosa della Pasqua ed anche nella sobrietà della liturgia quaresimale.

“Non disperare mai dalla misericordia di Dio”, dice San Benedetto ai suoi monaci, e da monaco benedettino lo dico pure ai nostri sacerdoti e fedeli dell’Esarcato: non lasciamoci prendere dallo sconforto che nasce dalle difficoltà, che ci sono veramente, ma che il Signore in tanti modi ci fa vedere che possono essere superate. Ringrazio tutto il clero dell’Esarcato per tutto quello che nella Quaresima e nella Settimana Santa ha fatto per fare delle celebrazioni liturgiche, della vita sacramentale, un momento di incontro con il Signore.

Dopo un anno dalla mia ordinazione episcopale a Roma nella basilica di San Paolo fuori le Mura il giorno 15 aprile del 2016, e dalla mia intronizzazione come Esarca Apostolico il 14 e 15 maggio successivi nella cattedrale di Aghia Triada ad Atene, voglio ringraziare il Signore per il suo amore, la sua misericordia, la sua fedeltà in ogni giorno ed in ogni momento della mia vita, e soprattutto per il suo amore fedele verso il nostro Esarcato Apostolico. Questo suo amore, questa sua fedeltà si è manifestata nella vita liturgica e sacramentale della nostra Chiesa lungo le grandi feste dell’anno liturgico, ed anche nella quotidianità di ogni giorno attraverso il servizio, la carità, il lavoro, la dedizione di tante persone che prestano da noi la loro diaconia. Un anno segnato, se mi permettete, dal mio apprendistato di tante cose, contrassegnato da tanti momenti di grazia e di croce, di gioia e di sofferenza, momenti che il Signore ha usato per farci crescere, per aiutarci a capire qual è la Sua volontà. Ringrazio i sacerdoti dell’Esarcato, quelli da noi incardinati, anche per il servizio alle comunità ucraina e caldea, e quelli venuti da altre realtà orientali cattoliche dell’Europa per aiutare la nostra piccolezza, aiuto che ringrazio per la generosità ed il disinteresse con cui è svolto. Ringrazio le persone che lavorano nell’Esarcato, ad Atene e altrove, per il loro servizio fatto con dedizione ed amore veramente encomiabili. Ringrazio le suore di Pammakaristos per il loro aiuto e sostegno in tanti modi, e per la loro fervente preghiera a sostegno della nostra piccola Chiesa orientale cattolica. Al Signore per primo e a tutti voi, sacerdoti, seminaristi, suore, fedeli, il mio sentito ringraziamento.

Un anno, questo passato, in cui ho potuto conoscere tutte le realtà dell’Esarcato. Quindi dopo averci pensato e pregato, ho deciso di procedere ad alcuni cambiamenti e nomine. Come sapete, già dal mese di luglio 2016 ho dovuto provvedere alla sostituzione di P. Eutichio Roussos nella parrocchia di Giannitsà a causa della sua malattia, che non gli permetteva di continuare il suo servizio come parroco. P. Eutichio è rientrato all’Esarcato ad Atene dove è ben curato; una cura che è fatta anche per p. Michele Printesis, svolta da due signore che si alternano ogni giorno. La cura di p. Eutichio è fatta con l’accordo di tutta la sua famiglia, fratelli e nipoti. L’età veneranda dei sacerdoti pone delle volte dei limiti che però giorno dopo giorno vengono affrontati serenamente e con la collaborazione di tutti.

Quindi, dopo un anno come Esarca Apostolico, vorrei procedere a due nomine e ad alcune decisioni di carattere liturgico.

Nomine.

A Giannitsà, prima di procedere ad una nomina definitiva nella parrocchia dei santi Pietro e Paolo, ho voluto far passare un po di tempo dopo la partenza di p. Eutichio, per vedere la situazione ed anche per valutare le possibilità che avevamo in Esarcato. Nel frattempo, dal mese di ottobre risiede in Esarcato ad Atene p. Szabolcs Papp, sacerdote greco cattolico ungherese che dopo i suoi corsi di greco moderno, ha iniziato ad aver cura della parrocchia di Giannitsà. Dopo alcuni mesi, e con l’accordo anche del metropolita Filip Kocics dell’Ungheria, ho deciso di nominare P. Szabolcs Papp come amministratore parrocchiale della parrocchia dei Santi Pietro e Paolo a Giannitsà.

Inoltre, dal mese di gennaio risiede all’Esarcato anche p. Bessarione Cuocci, monaco di Grottaferrata, che presta il suo servizio pastorale da noi, dopo aver ottenuto una esclaustrazione canonica per due anni dal suo monastero. All’Esarcato, nella nostra chiesa cattedrale di Aghia Triada, ho potuto vedere la devozione ed il servizio pastorale svolti da molti anni da p. Stefano Marangos, ed anche ho visto la sua disponibilità a spostarsi a Giannitsà alcune delle domeniche quando è stato necessario. Data la sua età veneranda, ho deciso di nominare p. Bessarione Cuocci come amministratore parrocchiale della chiesa cattedrale di Aghia Triada.

Ringrazio i pp. Stefano ed Eutichio per il loro lavoro pastorale lungo gli anni e la loro dedizione per il bene dei fedeli di tradizione bizantina in Grecia, ad Atene ed a Giannitsà.

La comunità ucraina sempre molto numerosa in Grecia, specialmente ad Atene, ha avuto il cambiamento del suo sacerdote incaricato, p. Oreste Kozak, che è stato nominato egumeno del monastero degli studiti alle porte di Roma. Il nuovo sacerdote ucraino è il p. Andrej Tverdohlib che dal mese di aprile abita nell’Esarcato e ha cura della comunità ucraina. Ringrazio p. Oreste per il suo servizio in questi anni alla comunità ucraina, ad anche per la sua disponibilità di aiuto nei grandi momenti dell’anno liturgico.

La comunità caldea ha avuto il dono dell’ordinazione diaconale e quindi sacerdotale di P. Noel Kosso alla fine del 2016. Ringrazio il Signore per questo dono, ed anche il patriarca di Babilonia dei Caldei, per la sua imposizione delle mani su questo nostro sacerdote.

         Vita liturgica.

Vorrei accennare ad alcune questioni di carattere liturgico nel nostro Esarcato. La vita liturgica di qualsiasi comunità cristiana, di qualsiasi Chiesa cristiana, sia orientale che occidentale, è qualcosa di vitale per quella Chiesa. Vedendo come la liturgia viene celebrata, si capisce come una Chiesa manifesta, professa e vive la propria fede. La “fedeltà” alla propria tradizione liturgica di ogni Chiesa cristiana non è uno schiavo “rubricismo” bensì la custodia di qualcosa che segna la vita, il modo di essere, il modo di manifestarsi di ogni Chiesa cristiana. Nel nostro Esarcato la vita liturgica viene celebrata direi in modo degno ed ineccepibile. Vorrei precisare alcuni punti per migliorare ancora un po la nostra vita liturgica.

Primo punto. Ribadire che nel nostro Esarcato celebriamo la liturgia secondo la tradizione bizantina, e nel modo più possibile nella fedeltà alle tradizioni bizantine, indicate anche dal Typikon che condividiamo con le Chiese ortodosse. L’amore, il rispetto, lo zelo direi per la liturgia mettono in evidenza la vera “cattolicità” della nostra Chiesa di tradizione bizantina.

Secondo punto. Nelle concelebrazioni, sia presente o non il vescovo, i sacerdoti debbono indossare i paramenti liturgici al completo. Se ragioni che vengono dai limiti di malattia, impongono una riduzione a qualcuno dei sacerdoti, costui deve indossare almeno il razon e l’epitachilion. Altrimenti tutti debbono indossare il parato completo, cioè: sticharion, epitrachilion, zonì, epimanichia e felonion. Se qualche sacerdote durante la liturgia deve svolgere eventualmente qualche altro servizio in chiesa come confessare o guidare o aiutare il canto liturgico, deve indossare sempre il razon e l’epitrachilion. È da evitare di essere presenti nella liturgia, in qualsiasi delle nostre chiese e cappelle dell’Esarcato, in borghese o semplicemente in “clergyman”. Inoltre, e d’accordo anche con le prescrizioni liturgiche emanate dalla Sede Apostolica attraverso la Congregazione per le Chiese Orientali, se in alcune celebrazioni sono presenti sacerdoti di altre tradizioni liturgiche cattoliche: caldei, latini, armeni…, essi debbono indossare i loro parati liturgici propri al completo. È un modo di manifestare il nostro amore e rispetto per la propria tradizione liturgica.

Terzo punto. Delle volte nelle chiese e cappelle dell’Esarcato si celebra la liturgia in un’altra tradizione liturgica oltre a quella bizantina: liturgia caldea, liturgia latina. Ribadisco che in ogni chiesa c’è un unico altare consacrato dal vescovo, e che manifesta simbolicamente l’unico corpo di Cristo che ci raduna per celebrare i Santi Misteri. L’altare è la tomba del Risorto, l’altare è l’ara del sacrificio di Cristo, l’altare è la mensa da cui ci viene data la Parola del Vangelo ed i Santi Misteri del Corpo e del Sangue di Cristo. Per rispettare questa dimensione sacramentale dell’altare, ed anche quella dell’architettura liturgica bizantina con cui le nostre chiese e cappelle sono state costruite, ribadisco quello che di per se dovrebbe essere già evidente, cioè che nelle nostre chiese e cappelle non va aggiunto nessun altare o tavolino supplementare di fronte all’unico e vero altare consacrato; inoltre rispettando la struttura architettonica delle nostre chiese, la liturgia deve essere celebrata “verso l’Oriente”, cioè verso l’abside. La liturgia caldea e la liturgia latina prevedono senza problemi una celebrazione “orientata” verso l’abside della chiesa, volgendosi il sacerdote verso i fedeli nei grandi momenti della proclamazione del Vangelo e della Santa Comunione, oltre che ai diversi inviti e benedizioni di pace.

L’Esarcato Apostolico di tradizione bizantina in Grecia respira a pieni polmoni, vivendo la cattolicità della Chiesa di Cristo nella propria tradizione bizantina, anche accogliendo le altre realtà presenti nel nostro Esarcato Apostolico.

Seguono i decreti di nomine ed i decreti liturgici.

+P. Emmanuele Nin

Esarca Apostolico

Ποιμαντική  Επιστολή

Απρίλιος - Μάιος 2017

Στις 16 Απριλίου εορτάσαμε το Άγιο Πάσχα, δηλαδή την ένδοξη Ανάσταση του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Όλη τη Μεγάλη Εβδομάδα βιώσαμε την άπειρη Αγάπη του Κυρίου για τους ανθρώπους, επομένως για τον καθένα από μας, οι οποίοι, παρόλο τους φόβους, τις προδοσίες και τις απορρίψεις μας εξαιτίας του ενδοιασμού και της απιστίας μας, νιώθουμε να είμαστε συγχωρεμένοι, αγαπημένοι και λυτρωμένοι από τον Κύριο, και αναστημένοι στην καινούργια Tου ζωή. Οι Ιερές Ακολουθίες αυτών των αγίων ημερών μας βοήθησαν πραγματικά να βιώσουμε το μυστήριο της πίστης μας. Πολλοί πιστοί εκκλησιάστηκαν στο Ιερό Ναό της Αγίας Τριάδος όπως και στους άλλους Ναούς και παρεκκλήσια της Εξαρχίας μας για να προσευχηθούν και να εμβαθύνουν την πίστη τους. Ασφαλώς είτε λίγοι είτε πολλοί που ήταν εκείνες τις μέρες, σίγουρα όλοι αυτοί είναι πάντα για μας μια ευλογία, ένα δώρο που κάνει ο ίδιος ο Κύριος στην Εξαρχία μας. Η μεγάλη αμαρτία που ο Κύριος επικρίνει στον Δαβίδ είναι η απογραφή του λαού του, δηλαδή το να μετρήσει τις ανθρώπινες δυνάμεις, αγνοώντας τη δωρεά και τη χάρη του Κυρίου προς τον λαό του. Καμιά φορά και εμείς μπορούμε να πέσουμε σε αυτό τον πειρασμό, σε αυτή την αμαρτία, δηλαδή στο να μετρήσουμε πόσοι είμαστε σήμερα και πόσοι ήμασταν κάποτε. Γι’ αυτό κινδυνεύουμε να υπερηφανευτούμε – αν και δεν νομίζω να γίνει ποτέ αυτό – ή να απελπιστούμε και να απογοητευθούμε. Ευχαριστώ τον Κύριο διότι, στην πρώτη μου Τεσσαρακοστή, Μεγάλη Εβδομάδα και Πάσχα στην Εξαρχία, μου επέτρεψε να αντιληφθώ πως η τοπική μας Εκκλησία είναι ζωντανή στον εκκλησιασμό τις Κυριακές, τις μεγάλες εορτές, με την πανηγυρική χαρά του Πάσχα και την απλότητα των ακολουθιών της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

«Ποτέ μην απελπίζεσαι από το έλεος του Θεού» έλεγε ο Άγιος Βενέδικτος στους μοναχούς του. Επομένως ως Βενεδικτίνος το λέω και εγώ στους ιερείς και στους πιστούς της Εξαρχίας μας. Μην απελπιζόμαστε ποτέ εξαιτίας των δυσκολιών που αν και υπάρχουν, όμως ο Κύριος μας καταδεικνύει, με ποικίλους τρόπους, πως μπορούμε να τις ξεπεράσουμε. Γι’ αυτό ευχαριστώ όλο τον ιερό κλήρο της Εξαρχίας για τις προσπάθειες που κατέβαλε όλη τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή και τη Μεγάλη Εβδομάδα, προκειμένου να γίνουν όλες οι Ιερές Ακολουθίες και οι μυσταγωγικές λειτουργίες μια ευκαιρία συνάντησης με τον Κύριο.

Μετά από ένα χρόνο από την αρχιερατική μου χειροτονία στη Ρώμη, στη Βασιλική του Αγίου Παύλου εκτός Τειχών την 15η Απριλίου 2016, και από την Ενθρόνισή μου ως Αποστολικός Έξαρχος στις 14 και 15 Μαΐου στον Καθεδρικό Ι. Ναό της Αγίας Τριάδος στην Αθήνα, επιθυμώ να ευχαριστήσω τον Κύριο για την αγάπη Του, την ευσπλαχνία Του, την πιστότητά Του κάθε μέρα και κάθε στιγμή αλλά, πάνω απ’ όλα για την πιστή Του αγάπη προς την Εξαρχία μας. Η αγάπη και η πιστότητα του Κυρίου φανερώθηκαν στην λειτουργική και μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας μας κατά τη διάρκεια των μεγάλων εορτών όλου του έτους, αλλά και στην απλή καθημερινότητα στο προσωπικό μας διακόνημα, την αδελφική αγάπη, την εξυπηρέτηση, την αφοσίωση όλων όσων προσφέρουν στους χώρους μας τη διακονία τους. Με τη χάρη του Θεού πέρασε ο πρώτος μου χρόνος πλούσιος από εμπειρίες. Αυτός ο χρόνος υπήρξε μια μένα γεμάτος από πολλές στιγμές θείας χάρης αλλά και σταυρικού πόνου. Στιγμές που ουσιαστικά επέτρεψε ο Θεός για μια μεγαλύτερη πνευματική ωρίμανση και ανάπτυξη και για να μπορώ να διακρίνω πάντα το θείο θέλημα. Ευχαριστώ όλους τους σεβαστούς ιερείς της Εξαρχίας μας: εκείνους που είναι μέλη της ελληνικής κοινότητας των ιερέων, και εκείνους που ήρθαν πρόθυμα από τις άλλες ελληνόρρυθμες εκκλησίες της Ευρώπης για να βοηθήσουν γενναιόδωρα και να καλύψουν τις λειτουργικές και ποιμαντικές ανάγκες της τοπικής μας Εκκλησίας, όπως επίσης της ουκρανικής και της χαλδαϊκής κοινότητας. Ευχαριστώ τα άτομα που εργάζονται με αφοσίωση και μέριμνα στην Εξαρχία μας, στην Αθήνα και αλλού: η υπηρεσία τους είναι πολύτιμη και αξιέπαινη. Ευχαριστώ τις μοναχές της Παμμακαρίστου Θεοτόκου για την βοήθειά τους και την υποστήριξή τους με πολλούς τρόπους, και για την διακαή τους προσευχή που συνοδεύει και ενισχύει τη μικρή και τοπική μας ελληνόρρυθμη εκκλησία. Ευχαριστώ κατάκαρδα πρώτα τον Κύριο και μετά όλους εσάς ιερείς, ιεροσπουδαστές, μοναχές και πιστούς.

         Σε αυτό το χρόνο που πέρασε, γνώρισα τις διάφορες ανάγκες της Εξαρχίας, επομένως, εφόσον σκέφτηκα και προσευχήθηκα, αποφάσισα πλέον να κάνω μερικές αλλαγές και διορισμούς. Όπως ήδη γνωρίζετε, από τον Ιούλιο του 2016 αναγκάστηκα να απαλλάξω τον π. Ευτύχιο Ρούσσο από τον καθήκον του εφημερίου στο Ναό των Γιαννιτσών επειδή δεν μπορούσε να εκτελεί τα καθήκοντά του για λόγους υγείας. Από τότε ο π. Ευτύχιος επέστρεψε στην έδρα της Εξαρχίας στην Αθήνα, όπου παραμένει μόνιμα. Για τα προβλήματα της υγείας του χρίζει καθημερινής περίθαλψης η οποία γίνεται κατόπιν συνεννοήσεως με την οικογένειά του, δηλαδή τα αδέλφια του και τα ανίψια του. Παρομοίως για τον π. Μιχαήλ Πρίντεζη, τον οποίον φροντίζουν δύο κυρίες που εναλλάσσονται καθημερινά. Η σεβάσμια ηλικία των ιερέων της Εξαρχίας μας μερικές φορές περιορίζει και θέτει όρια, όμως κάθε μέρα αντιμετωπίζουμε τις συγκεκριμένες περιπτώσεις με γαλήνια και με την συνεργασία όλων.

         Επομένως, μετά από ένα χρόνο που είμαι Αποστολικός Έξαρχος, θέλω να προχωρήσω σε δυο διορισμούς και μερικές διατάξεις λειτουργικής φύσεως.   

Διορισμοί

         Πριν πάρω μια οριστική απόφαση για την ενορία των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου στα Γιαννιτσά, ήθελα να περάσει ένα χρονικό διάστημα μετά από την αναχώρηση του π. Ευτύχιου για να αναλύσω τη συγκεκριμένη κατάσταση και να εκτιμήσω τις δυνατότητες που έχουμε στην Εξαρχία. Εντωμεταξύ, από τον προηγούμενο Οκτώβριο ήρθε στην Εξαρχία μας ο π. Szabocs Papp, ελληνόρρυθμος ιερέας από την Ουγγαρία. Μετά από μερικά μαθήματα νεοελληνικών ξεκίνησε να πηγαίνει στα Γιαννιτσά  για την ποιμαντική φροντίδα της ενορίας. Μετά από μερικούς μήνες, και σε συνεννόηση με τον Ούγγρο Μητροπολίτη του, Filip Kocics, αποφάσισα να διορίσω τον π. Szabocs Papp ενοριακό διαχειριστή της Ενορίας των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου στα Γιαννιτσά.

         Στον Καθεδρικό μας Ναό της Αγίας Τριάδος στην Αθήνα, διαπίστωσα και θαύμασα την ευλάβεια και το ποιμαντικό ζήλο του π. Στέφανου Μαραγκού, ο οποίος τέλεσε εφημέριος πολλά χρόνια και έχει προσφέρει μεγάλο ποιμαντικό και πνευματικό έργο στην Εξαρχία. Αντιλήφθηκα επίσης, την καλή του διάθεση και την προθυμία του να πηγαίνει στα Γιαννιτσά, μερικές Κυριακές, προκειμένου να υπηρετεί την εκεί ενορία των Αγίων Αποστόλων όταν υπάρχει ανάγκη. Τον Ιανουάριο ήρθε στην Εξαρχία μας ο π. Βησσαρίων Κουότσης, ιερομόναχος της Κρυπτοφέρρης, ο οποίος, κατόπιν αιτήσεώς του, έλαβε διετή κανονική άδεια μοναστικής εξόδου (exclaustration). Λόγω της σεβάσμιας και προχωρημένης ηλικίας του π. Στέφανου, αποφάσισα να διορίσω τον π. Βησσαρίων Κουότση ενοριακό διαχειριστή του Καθεδρικού και Ενοριακού Ναού της Αγίας Τριάδος.

         Ευχαριστώ τον π. Στέφανο και τον π. Ευτύχιο για το ποιμαντικό τους έργο, που πρόσφεραν στην Εκκλησία με αφοσίωση και αυτοθυσία επί πολλά χρόνια, για το καλό και την πνευματική ζωή των ελληνορρύθμων καθολικών πιστών της Ελλάδος, στην Αθήνα και στα Γιαννιτσά.

         Η ουκρανική κοινότητα, πιο πολυάριθμη στην Ελλάδα, ιδίως στην Αθήνα, φέτος είχε μια αλλαγή όσον αφορά τον ιερέα της: ο π. Oreste Kozak ονομάστηκε Ηγούμενος της Ι. Μονής των Στουδιτών κοντά στη Ρώμη. Ο νέος ιερέας της κοινότητας είναι τώρα ο π. Andriy Tverdokhlib, ο οποίος από τον Απρίλιο μένει στην Εξαρχία και ασχολείται με το ποιμαντικό έργο των πιστών. Ευχαριστώ τον π. Oreste Kozak για το διακόνημά του στην κοινότητα σε αυτά τα χρόνια, και για την πρόθεσή του να βοηθήσει στις μεγάλες εορτές του χρόνου.

         Η χαλδαϊκή κοινότητα έλαβε το πολύτιμο δώρο της χειροτονίας, πρώτα εις διάκονο και μετά εις πρεσβύτερο, του π. Noel Kosso, στο τέλος του 2016. Ευχαριστώ τον Κύριο για αυτό το δώρο, και ευχαριστώ τον Πατριάρχη της Βαβυλωνίας των Χαλδαίων που τον χειροτόνησε.

Λειτουργικές Διατάξεις

Επιθυμώ να επισημάνω μερικά θέματα, λειτουργικής φύσεως, που αφορούν την Εξαρχία μας. Η λειτουργική ζωή κάθε χριστιανικής κοινότητας και οποιασδήποτε χριστιανικής εκκλησίας, είτε ανατολικής είτε δυτικής Παράδοσης, είναι πραγματικά κεφαλαιώδης και ζωτικής σημασίας. Ο τρόπος με τον οποίον τηρείται το Λειτουργικό Τυπικό, αντιλαμβάνεται κανείς πως η Εκκλησία εκφράζει, ομολογεί και βιώνει την πίστη της και σέβεται την Παράδοσή της. Η πιστότητα στη Παράδοση της κάθε χριστιανικής εκκλησίας δεν είναι μια απλή δουλεία στη ρουμπρίκα, δηλαδή στις λειτουργικές οδηγίες, αλλά πρόκειται για μια προστασία που σημαδεύει τη ζωή, σαν τρόπο ύπαρξης και τρόπο έκφρασης της κάθε χριστιανικής εκκλησίας. Στην Εξαρχία μας το Λειτουργικό Τυπικό τηρείται με έγκυρο τρόπο, όμως επιθυμώ να επισημάνω μερικές παρατηρήσεις για να καλυτερέψουμε τη λειτουργική μας ζωή.

Πρώτη παρατήρηση: Στην Εξαρχία μας ακολουθούμε τον Ελληνικό Βυζαντινό Λειτουργικό Ρυθμό, που πρέπει να τηρούμε όσο το δυνατόν περισσότερο πιστά σύμφωνα με τις αυθεντικές Ελληνικές Βυζαντινές Παραδόσεις, όπως αναφέρει το Τυπικό της Ορθόδοξης Εκκλησίας που ακολουθούμε. Ακριβώς η αγάπη, ο σεβασμός και ο ζήλος για τη λειτουργική εκφράζουν την καθολικότητα της Ελληνόρρυθμης Εκκλησίας μας.

Δεύτερη παρατήρηση: Κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας, οι ιερείς υποχρεούνται να φέρουν πάντα ολόκληρη την ιερατική τους στολή, όπως προβλέπει το Τυπικό, δηλαδή Στιχάριο, Επιτραχήλιο, Ζώνη, Επιμάνικα, Φελώνιο. Εάν κάποιος ιερέας έχει σοβαρά προβλήματα υγείας, τότε μπορεί να ντύνεται τουλάχιστον με Ράσο και Επιτραχήλιο. Σε περίπτωση που κάποιος ιερέας κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας εκτελεί άλλο καθήκον στο Ναό, π.χ. το μυστήριο της Εξομολόγησης ή του ψάλτη ή του καθοδηγητή του ψάλτη, τότε πρέπει να είναι ενδεδυμένος πάντα με το Ράσο και το Επιτραχήλιο. Απαγορεύεται να παρουσιάζεται στη Θεία Λειτουργία και στις Ιερές Ακολουθίες, σε οποιονδήποτε Ναό ή παρεκκλήσιο της Εξαρχίας, ντυμένος με πολιτικά ή με το απλό κολάρο (clergyman). Επίσης, σύμφωνα με τις λειτουργικές οδηγίες θεσμοθετούμενες από την Αποστολική Έδρα διαμέσου της Ιεράς Συνόδου επί των Ανατολικών Εκκλησιών, σε περίπτωση που στη Θεία Λειτουργία είναι παρόντες ιερείς που ανήκουν σε άλλες Λειτουργικές καθολικές Παραδόσεις, π.χ. Χαλδαίοι, Λατίνοι, Αρμένοι, κτλ..., αυτοί οφείλουν να είναι ενδεδυμένοι με όλα τα άμφια της συγκεκριμένης παράδοσης στην οποίαν ανήκουν. Αυτός είναι ένας τρόπος να εκφράζουμε την αγάπη μας και το σεβασμό για τη δική μας Λειτουργική Παράδοση.

Τρίτη παρατήρηση: Μερικές φορές, στους Ναούς και στα παρεκκλήσια της Εξαρχίας, εκτός από τη Βυζαντινή Θεία Λειτουργία, τελείται η Θεία Λειτουργία άλλου Λειτουργικού Ρυθμού: π.χ. Χαλδαία, Λατινική. Σε κάθε Ναό και κάθε παρεκκλήσιο υπάρχει ένα ιερό Θυσιαστήριο, δηλαδή μια Αγία Τράπεζα καθαγιασμένη από τον Επίσκοπο, η οποία συμβολίζει το Σώμα του Χριστού που μας ενώνει και μας συγκεντρώνει για να τελούμε τα Άχραντα Μυστήρια. Η Αγία Τράπεζα συμβολίζει τον Ζωοδόχο Τάφο του Αναστημένου Κυρίου· είναι το Θυσιαστήριο που θυσιάζεται ο Χριστός· είναι η Τράπεζα στην οποία τοποθετούμε το Ιερό Ευαγγέλιο και συμμετέχουμε στο Άχραντο Σώμα και Τίμιο Αίμα του Χριστού. Για να σεβόμαστε αυτή την μυστηριακή διάσταση της Αγίας Τράπεζας, όπως και την λειτουργική βυζαντινή αρχιτεκτονική σύμφωνα με τη οποία οικοδομήθηκαν οι Ιεροί Ναοί μας και τα παρεκκλήσιά μας, καθορίζω ό,τι ήδη έπρεπε να είναι κατανοητό, δηλαδή στους Ναούς μας και στα παρεκκλήσιά μας απαγορεύεται να προστίθεται άλλη Αγία Τράπεζα ή επιπρόσθετο τραπέζι μπροστά από τη μοναδική και αληθινή καθαγιασμένη Αγία Τράπεζα για να τελεστεί η Θεία Λειτουργία. Επίσης, σύμφωνα με την λειτουργική βυζαντινή αρχιτεκτονική η Θεία Λειτουργία πρέπει να τελείται βλέποντας προς την Ανατολή, δηλαδή προς την αψίδα του Ιερού. Η Χαλδαϊκή και η Λατινική Θεία Λειτουργία προβλέπουν, χωρίς κανένα πρόβλημα, την τέλεση της Θείας Λειτουργίας βλέποντας προς την αψίδα του Ιερού, επομένως ο ιερουργός στρέφεται προς το λαό την ώρα που διαβάζει το Ιερόν Ευαγγέλιο και όταν μεταλαμβάνει τους πιστούς, και μάλιστα όταν τους ευλογεί.

Η Ελληνόρρυθμη Καθολική Εξαρχία της Ελλάδος βιώνει την καθολικότητα της Εκκλησίας του Χριστού δεχόμενη στους κόλπους της άλλες πραγματικότητες και άλλους Ρυθμούς της Εκκλησίας που υπάρχουν στα πλαίσια της Διοίκησης της Εξαρχίας μας. 

Ακολουθούν τα Επισκοπικά Διατάγματα για τους διορισμούς και τις λειτουργικές Διατάξεις.

+ Σεβ. Εμμανουήλ

Τιτουλάριος Επίσκοπος Καρκαβίας

Αποστολικός Έξαρχος των Ελληνορρύθμων Καθολικών της Ελλάδος