Cattedrale greco cattolica della Santissima Trinità, Atene

Rallis Kopsidis, XX secolo

Lettera pastorale per la Pentecoste, 12 e 13 giugno 2022

Carissimi,

Il vespro della Pentecoste ci dà due tropari che vorrei fossero il filo conduttore della mia lettera pastorale quest’anno. Due testi liturgici che in qualche modo disegnano l’icona della nostra vita cristiana e del nostro essere Chiesa Cattolica di tradizione bizantina in Grecia.

       “Hai iniziato i tuoi discepoli a lingue di genti straniere, perché con esse annunciassero te, Dio Verbo immortale che elargisci alle anime nostre la grande misericordia”.

       “Ogni bene procura lo Spirito santo: fa scaturire le profezie, ordina i sacerdoti, ha insegnato la sapienza agli illetterati, ha reso teologi i pescatori, tiene saldo tutto l’armonico ordinamento della Chiesa. O tu, consu­stan­ziale al Padre e al Figlio, con essi assiso sull’unico trono, o Paraclito, gloria a te”.

Sono dei testi che ci portano a diversi aspetti importanti, direi fondamentali del nostro vivere ed essere cristiani. Il primo dei tropari canta: “Hai iniziato i tuoi discepoli a lingue di genti straniere, perché con esse annunciassero te, Dio Verbo immortale…”. Il Signore ci inizia, ci rinnova, ci fa uomini nuovi nella conoscenza delle “lingue straniere” dice il testo liturgico, e ciò significa che ci fa aperti, ci fa uomini nuovi nell’accogliere la diversità nella nostra vita cristiana. Con l’immagine delle “lingue straniere”, ci fa pronti, apre il nostro cuore all’accoglienza senza limiti. Quando parliamo/comprendiamo/accogliamo la lingua dell’altro, costui non è più altro, diverso, ma diventa fratello.

Il secondo dei tropari sottolinea quello che il Signore opera in noi col dono dello Spirito Santo, quel dono che: “…fa scaturire le profezie, ordina i sacerdoti, ha insegnato la sapienza agli illetterati, ha reso teologi i pescatori, tiene saldo tutto l’armonico ordinamento della Chiesa”. Quindi il dono che ci fa uomini nuovi salvati e redenti, che ci rinnova e ci fa capaci di annunciare il Dio che si fa uomo, si fa uno di noi. Un dono dello Spirito Santo che ci fa profeti, sacerdoti, saggi nella saggezza del Vangelo, ci fa teologi, capaci di parlare a Dio, e di Dio e in Dio agli uomini. Un dono dello Spirito Santo che ci fa custodi -e questo è un impegno importante di tutti noi- di “…tutto l’armonico ordinamento della Chiesa”. Uomini di comunione e di pace, come vi insistevo anche nelle mie ultime due lettere pastorali. La comunione ecclesiale -e ne sono profondamente convinto- è un dono dello Spirito Santo, ma che ci chiede, ci esige direi, di esserne custodi sempre.

Dai due tropari ne vengono fuori quindi due punti importanti, due aspetti che voglio sottolinearvi: accoglienza e dono.

Accoglienza. In primo luogo, l’accoglienza del Signore nelle nostre vite e quindi anche l’accoglienza del suo Vangelo. Accogliere il Signore che ci guida, che cammina accanto a noi e con noi, come vi insistevo nella lettera pasquale. Accogliere e vivere il suo Vangelo, Parola di vita e Parola vivente, Vangelo, Buona Novella di amore, di perdono, di riconciliazione e di pace. E questo diventa per noi non soltanto fondamentale ma direi anche vitale nel momento travagliato della storia che stiamo vivendo.

Dono. Il dono della profezia, del sacerdozio, della saggezza, della comunione. Profezia nell’annuncio del Vangelo, in qualsiasi situazione che ci tocchi di vivere. Sacerdozio nel servizio al Signore ed ai fratelli nella Chiesa. Saggezza nell’insegnamento a cui, come vescovo, come sacerdoti, siamo chiamati. Comunione nel creare e nel vivere come Chiesa e nella Chiesa unità e fraternità nate e scaturite dal Vangelo.

 Centenario dell’Esarcato Apostolico.

Quest’anno 2022 per l’Esarcato è un anno importante, benché sia stato ancora per parecchi mesi segnato dai limiti e dalle sofferenze scaturite dalla pandemia. Infatti, correva l’anno 1922 quando l’esarca apostolico mons. Giorgio Calavassy, nominato esarca da papa Benedetto XV nel 1920, si stabilì ad Atene. E quindi in questo anno 2022 si compiono i cento anni della presenza dell’Esarcato, con il vescovo, i sacerdoti ed i fedeli in Grecia. Gli oltre due anni di pandemia con i limiti che ci hanno imposto, mi ha fatto prospettare un’eventuale celebrazione in modo diciamo “ufficiale” del nostro centenario più avanti, magari dalla fine del 2022 e durante il 2023. Ma la mia lettera pastorale di questa Pentecoste vuole, prendendo spunto dei due tropari sopra citati, riflettere già sulla nostra Chiesa, sull’Esarcato Apostolico di tradizione bizantina in Grecia, e nella celebrazione della festa della Pentecoste domenica e lunedì 12 e 13 giugno, con le Divine Liturgie di questi due giorni dare inizio alle celebrazioni che, come accennavo, avranno dei momenti importanti e significativi lungo il 2023. Ad ogni modo, un inizio che allo stesso tempo sarà simbolico e reale di questo nostro centenario sarà la benedizione della nuova sede della libreria Kalòs Typos, che è l’unica libreria e casa editrice cattolica in Grecia, nuova sede che si trova da alcune settimane proprio nell’edificio dello stesso Esarcato Apostolico ad Acharnon 246. La benedizione la faremo il lunedì della Pentecoste a conclusione della celebrazione della Divina Liturgia.

Dal mio arrivo in Grecia come vescovo esarca nel 2016, mi sono accorto di una realtà che può sembrare paradossale: da una parte siamo una Chiesa in tanti aspetti piccola e povera, che ha soltanto due parrocchie, con un numero ridotto di sacerdoti e di religiose, con molte difficoltà a livello direi quasi di sussistenza quotidiana. Ma dall’altra parte siamo una Chiesa viva, che cammina con fede, che celebra i Santi Misteri, che annuncia il Vangelo del Signore nostro Gesù Cristo. Una Chiesa, la nostra, con dei sacerdoti provenienti dalla Grecia, dall’Italia, dalla Slovacchia, dall’Ucraina, dall’Ungheria, dall’Iraq, ed il vescovo proveniente dalla Spagna. E questo costituisce sempre una grande ricchezza, mai un limite, è veramente un dono: “Hai iniziato i tuoi discepoli a lingue di genti straniere.

Una Chiesa con la comunità di suore della Pammakaristos a Kifissià, che continua il servizio di preghiera, di generosità, di aiuto e di amore verso il nostro Esarcato. Nel ricordo delle grandi opere fatte dalle suore in questi cento anni di esistenza. Una comunità presente e viva nel nostro Esarcato e che speriamo che il Signore continuerà benedicendo con nuove forze al suo interno.

Una Chiesa con dei fedeli greci, ucraini e iracheni che amano questa nostra Chiesa, e questo amore assieme alla forza e alla grazia del dono dello Spirito Santo, costituisce la linfa vitale del nostro Esarcato. Con delle realtà molto importanti e belle che ne sono la corona di questa nostra Chiesa: la Fondazione Pammakaristos per i giovani, la Caritas Divina Providenza, ed anche la grande ricchezza che è la presenza molteplice a livello ecclesiale, etnico e linguistico; siamo una Chiesa con dei fedeli greci ed ucraini, ambedue questi gruppi nella comune tradizione bizantina, e dei fedeli iracheni e siriani di tradizione caldea; realtà queste che sono un vero gioiello nel cuore della nostra Chiesa. Ritroviamo le due parole che ho sottolineato all’inizio: accoglienza e dono.

Siamo una Chiesa che cento anni fa ha vissuto nella propria carne l’emigrazione, la persecuzione, la guerra, e che oggi è sensibile anzi aperta ad accogliere chi soffre appunto l’emigrazione, la persecuzione, la guerra, accogliendo con le braccia aperte fratelli cristiani dall’Ucraina, dall’Iraq, terre pure esse cristiane e provate dalla persecuzione, dall’odio e dalla guerra.

In questo momento in cui guardiamo alla celebrazione del centenario del nostro Esarcato, della nostra Chiesa, voglio non tanto guardare a quello che siamo stati -e siamo stati una parte importante nella storia della Grecia in questi duecento anni dalla sua indipendenza, ed anche siamo stati un piccolo granello di sabbia nella storia della Chiesa Cattolica-, ma voglio, vogliamo guardare al futuro, al nuovo centenario che si apre davanti a noi.

Ricordo che il giorno della mia ordinazione episcopale alla basilica di San Paolo fuori le mura a Roma, il vescovo Dimitrio Salachas nella sua omelia disse con forza: “L’Esarcato esiste! Non è morto!” E ne sono ogni giorno più convinto che la nostra Chiesa, il nostro Esarcato è vivo, per grazia e dono e misericordia del Signore che la ama e vuole che pure noi la amiamo.

Siamo una chiesa che per tutto un secolo ha dato testimonianza del Vangelo di Cristo, ha dato testimonianza della fedele comunione con la Chiesa di Roma, comunione che ci fa cattolici, ci fa aperti al Signore ed ai fratelli cristiani di tutte le tradizioni, aperti a tutti gli uomini di buona volontà.

L’Esarcato come Chiesa che per cento anni e verso il futuro che si apre davanti a noi è stata ed è custode fedele ed amoroso della grande tradizione ecclesiale, teologica, liturgica bizantina. E questo è stato ed è un fatto importante: il rispetto e la cura della tradizione liturgica della nostra Chiesa, una tradizione liturgica che abbiamo con i fratelli ortodossi, che amiamo e curiamo con i fratelli ortodossi e che celebriamo con i fratelli ortodossi della Grecia ed ovunque la Divina Liturgia bizantina venga celebrata e vissuta.

L’Esarcato come Chiesa che per ben cento anni è stata ed è luogo di incontro e di comunione, e mai di scontro o di divisione, qualsiasi essa sia. Una Chiesa che ha rispettato e rispetta direi scrupolosamente il cammino di fede cristiana che ognuno vive e nella tradizione in cui ognuno la vive.

L’Esarcato ancora come Chiesa, come realtà multietnica e plurilinguistica. Certamente una realtà veramente cattolica, e questo è un fatto a cui mai potremo rinunciare: l’essere veramente cattolici, aperti ed accoglienti, mai escludenti di nessuno per ragioni di origine etnica, culturale, linguistica, ecclesiale. Mai escludere nell’accogliere e mai escludere nell’essere accolti. L’essere cattolico è la ragione fondamentale dell’esistenza dell’Esarcato.

L’Esarcato verso un nuovo centenario? Certamente, perché “L’Esarcato esiste! Non è morto!”, lo affermo, lo proclamo anche io con convinzione. E siamo vivi come Chiesa di Cristo, come Chiesa Cattolica orientale di tradizione bizantina, se viviamo quei accoglienza-dono di cui parlavo all’inizio.

“…fa scaturire le profezie, ordina i sacerdoti, ha insegnato la sapienza agli illetterati, ha reso teologi i pescatori, tiene saldo tutto l’armonico ordinamento della Chiesa”. Chiediamo al Signore con fede, con forza direi, che oggi ed ogni giorno della nostra vita cristiana, come Chiesa di Cristo, ci faccia il dono di rimanere pescatori ed allo stesso tempo uomini e donne capaci di parlare a Lui, di Lui e con Lui tutti i giorni della nostra vita.

+P. Emmanuel Nin

Esarca Apostolico

 

 

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗ

12 ΚΑΙ 13 ΙΟΥΝΙΟΥ 2022

 

Πολυαγαπημένα μου αδέλφια,

Ο Εσπερινός της Πεντηκοστής μας δίνει δύο τροπάρια, τα οποία θα ήθελα να αποτελέσουν την κατευθυντήρια γραμμή για την ποιμαντορική μου επιστολή αυτού του έτους. Είναι δύο λατρευτικά κείμενα, τα οποία κατά κάποιο τρόπο αγιογραφούν σαν μία εικόνα την χριστιανική μας ζωή και την οντότητά μας ως Καθολική Εκκλησία βυζαντινής παράδοσης στην Ελλάδα.

     «Γλώσσες ἀλλογενῶν, εκαινούργησας Χριστὲ τοὺς σοὺς Μαθητὰς, ἵνα δι’ αὐτῶν σε κηρύξωσι, τὸν ἀθάνατον Λόγον καὶ Θεὸν, τὸν παρέχοντα ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν τὸ μέγα ἔλεος.»

     «Πάντα χορηγεῖ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον· βρύει προφητείας, ἱερέας τελειοῖ, ἀγραμμάτους σοφίαν ἐδίδαξεν, ἁλιεῖς θεολόγους ἀνἐδειξεν, ὅλον τὸν θεσμὸν τῆς Εκκλησίας. Ὁμοούσιε, καὶ ὁμὀθρονε τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Υἱῷ, Παράκλητε, δόξα σοι.»

     Τα τροπάρια αυτά μας οδηγούν σε διάφορες σπουδαίες και θεμελιώδεις όψεις της ζωής μας και της χριστιανικής μας ταυτότητας. Το πρώτο από αυτά ψάλλει: «Γλώσσες ἀλλογενῶν, εκαινούργησας Χριστὲ τοὺς σοὺς Μαθητὰς, ἵνα δι’ αὐτῶν σε κηρύξωσι, τὸν ἀθάνατον Λόγον καὶ Θεὸν,…» Το πρώτο τροπάριο μας λέει ότι ο Κύριος μας εγκαινιάζει, μας ανανεώνει, μας κάνει νέους ανθρώπους με τη γνώση «ξένων γλωσσών», αυτό σημαίνει ότι μας ανοίγει, μας κάνει νέους, ώστε να δεχθούμε τη διαφορά στη χριστιανική μας ζωή. Με την εικόνα των «ξένων γλωσσών», μας προετοιμάζει, ανοίγει την καρδιά μας στην απεριόριστη φιλοξενία. Όταν μιλούμε –καταλαβαίνουμε- υποδεχόμαστε τη γλώσσα ενός άλλου, αυτός γίνεται αδελφός μας.

Το δεύτερο τροπάριο υπογραμμίζει αυτό που ο Κύριος ενεργεί σ’ εμάς με το δώρο του Αγίου Πνεύματος, το δώρο εκείνο το οποίο: «…βρύει προφητείας, ἱερέας τελειοῖ, ἀγραμμάτους σοφίαν ἐδίδαξεν, ἁλιεῖς θεολόγους ἀνἐδειξεν, ὅλον τὸν θεσμὸν τῆς Εκκλησίας.», επομένως είναι το δώρο που μας κάνει νέους ανθρώπους, σωσμένους και λυτρωμένους, το δώρο που μας ανανεώνει και μας κάνει ικανούς να κηρύξουμε τον Θεό, ο οποίος έγινε άνθρωπος. Είναι ένα δώρο του Αγίου Πνεύματος, το οποίο μας κάνει προφήτες, ιερείς, σοφούς με τη σοφία του Ευαγγελίου, μας κάνει θεολόγους, ικανούς να μιλούμε στον Θεό, και να μιλούμε για τον Θεό στους ανθρώπους. Ένα δώρο του Αγίου Πνεύματος το οποίο μας κάνει φύλακες (και αυτό είναι πολύ σπουδαίο για όλους μας) “…φύλακες για όλον τον αρμονικό θεσμό της Εκκλησίας”. Μας κάνει ανθρώπους εκκλησιαστικής κοινωνίας και ειρήνης, όπως σας υπογράμμισα και στην πασχαλινή μου επιστολή. Η εκκλησιαστική κοινωνία (είμαι γι’ αυτό βαθιά πεπεισμένος), είναι ένα δώρο του Αγίου Πνεύματος, το οποίο όμως ζητά από μας, θα έλεγα ότι απαιτεί από εμάς, να είμαστε πάντοτε φύλακες Του.

Από τα δύο τροπάρια ξεχωρίζουν δύο λέξεις, δύο όψεις τις οποίες θέλω να σας υπογραμμίσω: υποδοχή και δώρο.

Υποδοχή. Πρώτα πρώτα υποδοχή του Κυρίου στην ζωή μας και επίσης στο Ευαγγέλιό του. Να υποδεχθούμε τον Κύριο, ο οποίος μας οδηγεί και ο οποίος βαδίζει δίπλα μας και μαζί μας, όπως σας έλεγα επίσης στην Πασχαλινή μου επιστολή. Να υποδεχόμαστε και να ζούμε το Ευαγγέλιό Του, Λόγο ζωής και Λόγο ζωντανό, Ευαγγέλιο, Χαρμόσυνο Άγγελμα αγάπης, συγνώμης, συμφιλίωσης και ειρήνης. Και αυτό για μας γίνεται όχι μόνο θεμελιακό, αλλά θα έλεγα και ζωτικό, κατά την ταραγμένη στιγμή της ιστορίας την οποία ζούμε.

Δώρο. Το δώρο της προφητείας, της ιεροσύνης, της σοφίας, της εκκλησιαστικής κοινωνίας. Προφητείας στο άγγελμα του Ευαγγελίου, μέσα σε κάθε κατάσταση στην οποία ζούμε. Ιεροσύνη στην υπηρεσία του Κυρίου και των αδελφών μας μέσα στην Εκκλησία. Σοφίας στην διδασκαλία στην οποία καλούμαστε ως Επίσκοπος, ως Ιερείς. Εκκλησιαστική κοινωνία όταν δημιουργούμε και όταν ζούμε ως Εκκλησία και μέσα στην Εκκλησία, ενότητα και αδελφοσύνη που γεννιούνται και αναβλύζουν από το Ευαγγέλιο.

 

Εκατονταετηρίδα της Αποστολικής Εξαρχίας 1922-2022.

Αυτό το έτος 2022 για την Εξαρχία μας είναι πολύ σπουδαίο, έστω και αν είναι δυστυχώς ακόμα σημαδεμένο από τα όρια και τους πόνους της πανδημίας. Πραγματικά, μέσα στο 1922, ο Αποστολικός Έξαρχος Γεώργιος Χαλαβαζής, ονομασμένος Έξαρχος από τον Πάπα Βενέδικτο 15^ο κατά το 1920, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Και τώρα, μέσα στο έτος 2022 συμπληρώνονται εκατό χρόνια παρουσίας της Εξαρχίας στην Ελλάδα με τον επίσκοπο, με ιερείς, με τους πιστούς. Τα περισσότερο από δύο χρόνια της πανδημίας, με τα όρια που μας επέβαλαν, με έκαναν να αναβάλω ένα ενδεχόμενο, θα έλεγα «επίσημο» εορτασμό της επετείου, ίσως προς τα τέλη του 2022, ή κατά το 2023. Αλλά ή ποιμαντορική μου επιστολή αυτής της Πεντηκοστής, ξεκινώντας από τα δύο τροπάρια τα οποία προαναφέραμε, θέλει να στοχαστεί πάνω στην Εκκλησία μας, πάνω στην Αποστολική Εξαρχία βυζαντινής παράδοσης στην Ελλάδα. Ο στοχασμός αυτός μπορεί να ξεκινήσει κατά τον εορτασμό της εορτής της Πεντηκοστής, την Κυριακή και την Δευτέρα, 12 και 13 Ιουνίου, και με τις Θείες Λειτουργίες των ημερών αυτών να ξεκινήσουν οι εορτασμοί της πρώτης εκατονταετηρίδας, οι οποίοι θα ολοκληρωθούν κατά το 2023. Σε κάθε περίπτωση, ένα ξεκίνημα, ταυτόχρονα συμβολικό και πραγματικό, αυτής της εκατονταετηρίδας θα είναι ο αγιασμός της νέας έδρας του βιβλιοπωλείου ΚΑΛΟΣ ΤΥΠΟΣ, το οποίο είναι μοναδικό βιβλιοπωλείο και εκδοτικός οίκος της Καθολικής Εκκλησίας στην Ελλάδα, του οποίου η έδρα από μερικούς μήνες βρίσκεται ήδη στην ίδια έδρα της Εξαρχίας, στην οδό Αχαρνών 246. Αυτόν τον αγιασμό θα τον τελέσουμε την Δευτέρα της Πεντηκοστής, εορτή του Αγίου Πνεύματος, μετά την τέλεση της Θείας Λειτουργίας.

Από την άφιξή μου στην Ελλάδα ως Επίσκοπος Έξαρχος, κατά το 2016 αντιλήφθηκα μία πραγματικότητα που μπορεί να φανεί παράδοξη: από μία πλευρά είμαστε μία Εκκλησία μικρή και φτωχή, με δύο μόνο ενορίες, με περιορισμένο αριθμό ιερέων και μοναζουσών, με πολλές δυσκολίες, σε καθημερινό επίπεδο της καθημερινής ζωής… Aλλά από την άλλη πλευρά είμαστε μία Εκκλησία ζωντανή, η οποία πορεύεται με πίστη, τελεί τα Ιερά Μυστήρια, κηρύττει το Ευαγγέλιο του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Η Εκκλησία μας έχει ιερείς προερχόμενους από την Ελλάδα, από την Ιταλία, από τη Σλοβακία, από την Ουκρανία, από την Ουγγαρία, από το Ιράκ και ο Επίσκοπός σας προέρχεται από την Ισπανία. Το γεγονός αυτό αποτελεί πάντοτε ένα μεγάλο πλούτο, ποτέ έναν περιορισμό αλλά αληθινά ένα δώρο: «Γλώσσες ἀλλογενῶν, εκαινούργησας Χριστὲ τοὺς σοὺς Μαθητὰς,..»

Μια Εκκλησιά με την κοινότητα μοναζουσών της ''Παμμακαρίστου Θεοτόκου'' στην Κηφισιά, που συνεχίζει τη λειτουργία της προσευχής, της γενναιοδωρίας, της βοήθειας και της αγάπης προς την Εξαρχία μας. Στη μνήμη των σπουδαίων έργων που έγιναν σε αυτά τα εκατό χρόνια ύπαρξης. Μια κοινότητα μοναζουσών που είναι παρούσα και ζωντανή στην Εξαρχία μας και που ελπίζουμε ότι ο Κύριος θα συνεχίσει να ευλογεί με νέες δυνάμεις μέσα της.

Μία Εκκλησία με πιστούς Έλληνες, Ουκρανούς, Ιρακινούς, Ρουμάνους που αγαπούν την Εκκλησία μας και αυτή η αγάπη τους, μαζί με την δύναμη και τη χάρη του δώρου του Αγίου Πνεύματος, αποτελούν τον ζωτικό πυρήνα της Εξαρχίας μας. Με πραγματικότητες πολύ σπουδαίες και ωραίες, που αποτελούν το στεφάνι αυτής της Εκκλησίας μας: το Ίδρυμα για το Παιδί «Η Παμμακάριστος», η Κάριτας «Θεία Πρόνοια», και επίσης ο μεγάλος πλούτος του εθνικού και γλωσσικού λαϊκού στοιχείου: είμαστε μία εκκλησία με λαϊκούς πιστούς Έλληνες, και Ουκρανούς και Ρουμάνους βυζαντινής παράδοσης, και πιστούς Ιρακινούς και Συρίους χαλδαϊκής παράδοσης: αυτές οι πραγματικότητες αποτελούν ένα αληθινό διαμάντι στην καρδιά της Εκκλησίας μας. Εδώ ξαναβρίσκουμε τις δύο λέξεις, τις οποίες υπογράμμισα στην αρχή: υποδοχή και δώρο.

Είμαστε μία Εκκλησία η οποία, πριν από εκατό χρόνια έζησε στην σάρκα της την μετανάστευση, τον πόλεμο, και η οποία σήμερα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη, και μάλιστα ανοιχτή για να υποδεχθεί όποιον υποφέρει και πάλι από την μετανάστευση, από τον διωγμό, από τον πόλεμο υποδεχόμενη με ανοιχτή αγκαλιά αδελφούς χριστιανούς από την Ουκρανία, από το Ιράκ, χώρες επίσης χριστιανικές και δοκιμαζόμενες από τον διωγμό, το μίσος και τον πόλεμο.

Τη στιγμή αυτή, κατά την οποία ατενίζουμε στον εορτασμό της εκατονταετηρίδας της Εξαρχίας μας, της Εκκλησίας μας, θέλω να ατενίζουμε όχι τόσο σ’αυτό που υπήρξαμε, ως ένα σημαντικό μέρος της ιστορίας της Ελλάδος, κατά τα διακόσια αυτά χρόνια της ανεξαρτησίας της, και ως ένας κόκκος άμμου στην ιστορία της Καθολικής Εκκλησίας. Θέλω και θέλουμε να ατενίζουμε προς το μέλλον, προς τη νέα εκατονταετία που ανοίγεται μπροστά μας.

Θυμούμαι ότι την ημέρα της επισκοπικής μου χειροτονίας, στην βασιλική του Αγίου Παύλου, έξω από τα τείχη της Ρώμης, ο Επίσκοπος Δημήτριος Σαλάχας στην ομιλία του είπε δυναμικά: «Η Εξαρχία ζει! Δεν πέθανε!» Και καθημερινά γίνομαι περισσότερο πεπεισμένος ότι η Εκκλησία μας, η Εξαρχία μας είναι ζωντανή, από χάρη και δωρεά και ευσπλαχνία του Κυρίου μας, ο οποίος την αγαπά, και θέλει να την αγαπούμε και εμείς.

Είμαστε μία Εκκλησία η οποία για ένα ολόκληρο αιώνα έδωσε μαρτυρία της πιστής κοινωνίας η οποία μας κάνει Καθολικούς, μας κάνει ανοιχτούς προς τον Κύριο και προς τους χριστιανούς αδελφούς μας όλων των παραδόσεων, ανοιχτούς προς όλους τους ανθρώπους καλής θέλησης.

Η Εξαρχία ως Εκκλησία, η οποία επί εκατό χρόνια στο παρελθόν, και προς το μέλλον που ανοίγεται μπροστά μας, υπήρξε και παραμένει πιστός και ολόθερμος φύλακας της μεγάλης θεολογικής και λατρευτικής βυζαντινής παράδοσης. Και αυτό ήταν και παραμένει ένα σπουδαίο γεγονός: ο σεβασμός προς την λατρευτική παράδοση της Εκκλησίας μας, μία λατρευτική παράδοση την οποία έχουμε με τους αδελφούς Ορθοδόξους, τους οποίους αγαπούμε και με τους οποίους τελούμε την βυζαντινή Θεία Λατρεία σε όλα τα πλάτη της γης.

Η Εξαρχία ως Εκκλησία η οποία επί εκατό χρόνια υπήρξε και παραμένει τόπος συνάντησης και εκκλησιαστικής κοινωνίας, και ποτέ τόπος σύγκρουσης και διαίρεσης οποιασδήποτε μορφής. Μία Εκκλησία η οποία σεβάστηκε και σέβεται θα έλεγα ευλαβικά την πορεία της χριστιανικής πίστης, όπως ο καθένας την ζει και σύμφωνα με την παράδοση που ο καθένας την ζει.

Η Εξαρχία είναι λοιπόν μία Εκκλησία, μία πολυεθνική πραγματικότητα; Ή ίσως μία πολυγλωσσική πραγματικότητα; Ασφαλώς είναι μία πραγματικότητα πραγματικά καθολική, και το γεγονός αυτό δεν μπορούσαμε ποτέ να το αρνηθούμε: να είμαστε αληθινά Καθολικοί, ανοιχτοί και καταδεκτικοί, ποτέ αποκλειστικοί προς κανένα, για λόγους εθνικούς, πολιτισμικούς, γλωσσικούς, εκκλησιολογικούς. Ποτέ δεν αποκλείουμε να υποδεχθούμε και ποτέ δεν αποκλείουμε να γίνουμε δεκτοί. Η καθολική μας ταυτότητα είναι ο θεμελιακός λόγος για την ύπαρξή μας μέσα στην Εξαρχία.

Η Εξαρχία πορεύεται προς μία νέα εκατονταετία; Ασφαλώς και πορεύεται, διότι «Η Εξαρχία ζει! Δεν πέθανε!» το δηλώνω και εγώ, και το διακηρύττω με πεποίθηση. Και είμαστε ζωντανοί ως Εκκλησία του Χριστού, ως Εκκλησία Καθολική, ανατολική βυζαντινής παράδοσης, εάν ζούμε την υποδοχή και το δώρο για τα οποία σας μίλησα στην αρχή.

«…βρύει προφητείας, ἱερέας τελειοῖ, ἀγραμμάτους σοφίαν ἐδίδαξεν, ἁλιεῖς θεολόγους ἀνἐδειξεν, ὅλον τὸν θεσμὸν τῆς Εκκλησίας.»

Ας ζητήσουμε από τον Κύριο με πίστη, θα έλεγα και με δύναμη, ώστε σήμερα και κάθε μέρα της χριστιανικής μας ζωής, ως Εκκλησία του Χριστού, να λάβουμε το δώρο να παραμείνουμε «αλιείες», και ταυτόχρονα να παραμείνουμε άντρες και γυναίκες ικανοί να μιλούμε προς Αυτόν, να μιλούμε για Αυτόν, να μιλούμε με Αυτόν όλες τις ημέρες της ζωής μας.

 + π. Εμμανουήλ Νιν

Αποστολικός Έξαρχος